Quantumrun

WWIII Climate Wars P1: Kedu ka ogo 2 ga-eduga na agha ụwa

Ebe E Si Nweta Foto: Quantumrun

WWIII Climate Wars P1: Kedu ka ogo 2 ga-eduga na agha ụwa

David Tal, Onye nkwusa, Futurist
Twitter
LinkedIn
@Nwanyi_ocha

(Njikọ nke usoro mgbanwe ihu igwe niile ka edepụtara na njedebe nke akụkọ a.)

Mgbanwe ihu igwe. Ọ bụ isiokwu anyị niile nụrụ ọtụtụ ihe gbasara ya n'ime afọ iri gara aga. Ọ bụkwa isiokwu ọtụtụ n'ime anyị echebeghị echiche banyere ya nke ọma na ndụ anyị na-adị kwa ụbọchị. Ma, n'ezie, gịnị mere anyị ga-eji? Ewezuga ụfọdụ oyi na-ekpo ọkụ ebe a, ụfọdụ ifufe siri ike n'ebe ahụ, ọ metụtabeghị ndụ anyị nke ukwuu. N'ezie, m na-ebi na Toronto, Canada, na nke a oyi (2014-15) abụwo a dum otutu obere nkụda mmụọ. Eji m ụbọchị abụọ na-amagharị uwe elu na Disemba!

Mana ọbụlagodi dịka m na-ekwu, amatakwara m na oge oyi dị nro dị ka ndị a abụghị ihe okike. M tolitere na snow oyi ruo n'úkwù m. Ma ọ bụrụ na ụkpụrụ nke afọ ole na ole gara aga na-aga n'ihu, enwere ike inwe afọ ebe m na-enwe oge oyi na-enweghị snow. Ọ bụ ezie na nke ahụ nwere ike iyi ihe okike nye onye California ma ọ bụ onye Brazil, n'anya m nke ahụ abụghị onye Canada.

Ma enwere ihe karịrị nke ahụ doro anya. Nke mbụ, mgbanwe ihu igwe nwere ike bụrụ ihe mgbagwoju anya, karịsịa maka ndị na-enweghị ọdịiche dị n'etiti ihu igwe na ihu igwe. Ihu igwe na-akọwa ihe na-eme nkeji-na nkeji, ụbọchị na-ụbọchị. Ọ na-aza ajụjụ ndị dị ka: Enwere ohere nke mmiri ozuzo echi? Kedu sentimita ole nke snow ka anyị nwere ike ịtụ anya? Enwere oke okpomọkụ na-abịa? N'ụzọ bụ isi, ihu igwe na-akọwa ihu igwe anyị n'ebe ọ bụla n'etiti ezigbo oge yana ruo amụma amụma ụbọchị iri na anọ (ya bụ obere oge akpịrịkpa). Ka ọ dị ugbu a, "ihu igwe" na-akọwa ihe mmadụ na-atụ anya na ọ ga-eme ogologo oge; ọ bu ahihia a na-emebu; ọ bụ amụma ihu igwe ogologo oge na-ele anya (opekata mpe) afọ 14 ruo 15.

Mana nke ahụ bụ nsogbu.

Kedu onye na-eche n'ezie afọ 15 ruo 30 n'ime ụbọchị ndị a? N'ezie, maka ọtụtụ n'ime evolushọn nke mmadụ, a kwadoro anyị ka anyị chefuo maka obere oge, ichefu ihe ndị dị anya gara aga, na icheta gburugburu anyị. Nke ahụ bụ ihe nyere anyị ohere ịlanarị n'ime ọtụtụ puku afọ. Mana nke ahụ bụkwa ihe kpatara mgbanwe ihu igwe ji bụrụ ihe ịma aka maka ọha mmadụ taa ime ihe: mmetụta ya kachasị njọ agaghị emetụta anyị ruo afọ abụọ ruo iri atọ ọzọ (ọ bụrụ na anyị nwere ihu ọma), mmetụta ya na-eji nwayọ nwayọ, na mgbu ọ ga-akpata. ga-enwe mmetụta zuru ụwa ọnụ.

Ya mere, nke a bụ okwu m: ihe kpatara mgbanwe ihu igwe ji dị ka isiokwu nke atọ dị otú ahụ bụ n'ihi na ọ ga-efu ihe dị ukwuu maka ndị nwere ike taa iji dozie ya maka echi. Ntutu isi awọ ndị ahụ nọ n'ọkwa ọchịchị taa ga-anwụrịrị n'ime iri afọ abụọ ma ọ bụ iri atọ-ha enweghị nnukwu mkpali ịmanye ụgbọ mmiri ahụ. Mana n'otu aka ahụ - igbochi ụfọdụ igbu ọchụ dị egwu, ụdị CSI—M ka ga-anọrịrị n'ime afọ abụọ ma ọ bụ iri atọ. Ọ ga-efukwa ọgbọ m ọtụtụ ihe iji duru ụgbọ mmiri anyị pụọ na mmiri mmiri nke boomers na-eduga anyị na njedebe egwuregwu ahụ. Nke a pụtara na ndụ isi awọ m n'ọdịnihu nwere ike na-efu karịa, nwee obere ohere, ma nweekwa obi ụtọ karịa ọgbọ gara aga. Nke ahụ na-afụ ụfụ.

Yabụ, dị ka onye edemede ọ bụla na-eche banyere gburugburu ebe obibi, m ga-ede maka ihe kpatara mgbanwe ihu igwe ji dị njọ. …Amaara m ihe ị na-eche mana echegbula. Nke a ga-adị iche.

Usoro isiokwu a ga-akọwa mgbanwe ihu igwe na ọnọdụ nke ụwa n'ezie. Ee, ị ga-amụta akụkọ kachasị ọhụrụ na-akọwa ihe ọ bụ, mana ị ga-amụtakwa ka ọ ga-esi metụta akụkụ dị iche iche nke ụwa n'ụzọ dị iche. Ị ga-amụta otú mgbanwe ihu igwe nwere ike isi metụta ndụ gị n'onwe gị, mana ị ga-amụtakwa otú ọ ga-esi eduga n'agha ụwa n'ọdịnihu ma ọ bụrụ na a na-ekwughị ya ogologo oge. N'ikpeazụ, ị ga-amụta ihe ukwu na obere ihe ị nwere ike ime iji mee mgbanwe.

Mana maka mmalite usoro isiokwu a, ka anyị malite na isi ihe.

Gịnị bụ mgbanwe ihu igwe n'ezie?

Ọkọlọtọ (Googled) nkọwa mgbanwe ihu igwe nke anyị ga-atụ aka na ya n'ime usoro isiokwu a bụ: mgbanwe n'ụdị ihu igwe zuru ụwa ọnụ ma ọ bụ mpaghara n'ihi okpomoku zuru ụwa ọnụ - mmụba nke nta nke nta na mkpokọta okpomọkụ nke ikuku ụwa. A na-ekwukarị na nke a bụ mmetụta griin haus na-akpata site n'ịba ụba nke carbon dioxide, methane, chlorofluorocarbons, na mmetọ ndị ọzọ, nke okike na ụmụ mmadụ mepụtara.

Eesh. Nke ahụ bụ ọnụ. Mana anyị agaghị eme nke a ka ọ bụrụ klas sayensị. Ihe dị mkpa ịmara bụ “carbon dioxide, methane, chlorofluorocarbons, na mmetọ ndị ọzọ” nke a na-eme atụmatụ ibibi ọdịnihu anyị n'ozuzu sitere na isi mmalite ndị a: mmanụ, gas na kol eji eme ihe niile n'ụwa nke oge a; methane tọhapụrụ na-abịa site na permafrost na-agbaze na arctic na oke osimiri na-ekpo ọkụ; na nnukwu mgbawa sitere na ugwu mgbawa. Dị ka nke 2015, anyị nwere ike ijikwa isi iyi otu na na-akpaghị aka na-achịkwa isi iyi abụọ.

Ihe ọzọ ị ga-amata bụ ka mmụba nke mmetọ ndị a na ikuku anyị, ka ụwa anyị ga-esi na-ekpo ọkụ karị. Yabụ kedu ebe anyị kwụ na nke ahụ?

Ọtụtụ n'ime ndị otu mba ụwa na-ahụ maka ịhazi mbọ zuru ụwa ọnụ maka mgbanwe ihu igwe kwenyere na anyị enweghị ike ikwe ka mkpokọta gas na-ekpo ọkụ (GHG) na ikuku anyị wuo karịa akụkụ 450 kwa nde (ppm). Cheta na ọnụọgụ 450 n'ihi na ọ na-abawanye ma ọ bụ na-erughị ogo Celsius abụọ na ihu igwe anyị - a makwaara ya dị ka "2-degrees-Celsius limit."

Gịnị mere oke ahụ ji dị mkpa? N'ihi na ọ bụrụ na anyị gafere ya, loops nzaghachi sitere n'okike (akọwapụtara n'ikpeazụ) na gburugburu ebe obibi anyị ga-eme ngwa ngwa karịa njikwa anyị, nke pụtara mgbanwe ihu igwe ga-akawanye njọ, ngwa ngwa, ikekwe na-eduga n'ụwa ebe anyị niile bi na a. Mad Max ihe nkiri. Nabata na Thunderdome!

Yabụ kedu ihe ntinye GHG dị ugbu a (kpọmkwem maka carbon dioxide)? Dị ka Ebe nyocha ozi carbon dioxide, dị ka nke February 2014, itinye uche na akụkụ kwa nde bụ … 395.4. Eesh. (Oh, na naanị maka ihe gbara ya gburugburu, tupu mgbanwe mgbanwe ụlọ ọrụ, ọnụọgụ ahụ bụ 280ppm.)

Ọ dị mma, yabụ anyị anọghị ebe dị anya site na oke. Anyị kwesịrị ịtụ ụjọ? Ọfọn, nke ahụ dabere na ebe ị bi n'ụwa.

Gịnị kpatara ogo abụọ ji bụrụ nnukwu ihe?

Maka ụfọdụ ihe doro anya na-abụghị nke sayensị, mara na nkezi okpomọkụ ahụ ndị okenye dị ihe dịka 99°F (37°C). Ị nwere flu mgbe okpomọkụ ahụ gị na-arị elu ruo 101-103 ° F-nke ahụ bụ ihe dị iche na nanị ogo abụọ ruo anọ.

Ma gịnị kpatara okpomọkụ anyị ji arị elu ma ọlị? Iji kpochapụ ọrịa, dị ka nje bacteria ma ọ bụ nje, na ahụ anyị. Otú ahụ ka ọ dịkwa Ụwa anyị. Nsogbu bụ, mgbe ọ na-ekpo ọkụ, ANYỊ bụ ọrịa ọ na-achọ igbuchapụ.

Ka anyị lebakwuo anya n’ihe ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị gị anaghị agwa gị.

Mgbe ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị na òtù gburugburu ebe obibi na-ekwu maka njedebe 2-degrees-Celsius, ihe ha na-ekwughị bụ na ọ bụ nkezi-ọ bụghị ogo abụọ na-ekpo ọkụ n'ebe nile. Okpomọkụ dị n'oké osimiri ụwa na-adịkarị jụụ karịa nke ala, yabụ ogo abụọ nwere ike ịdị ihe dịka ogo 1.3. Ma okpomọkụ na-akawanye ọkụ ka ị na-enwetakwu ọkụ n'ebe ndị dị elu ebe okporo osisi dị-n'ebe ahụ okpomọkụ nwere ike iru ogo anọ ma ọ bụ ise. Oge ikpeazụ ahụ na-adọrọ adọrọ nke kachasị njọ, n'ihi na ọ bụrụ na ọ na-ekpo ọkụ na arctic ma ọ bụ Antarctic, ihe niile ice na-aga na-agbaze ngwa ngwa ngwa ngwa, na-eduga na nzaghachi nzaghachi egwu na-atụ egwu (ọzọ, kọwara mgbe e mesịrị).

Yabụ kedu ihe nwere ike ime ma ọ bụrụ na ihu igwe na-akawanye ọkụ?

Agha mmiri

Nke mbụ, mara na n'otu ogo Celsius ọ bụla nke okpomọkụ ihu igwe, ngụkọta nke evaporation na-arị elu ihe dịka pasent 15. Mgbakwunye mmiri ahụ dị na mbara igwe na-eduga n'ihe ize ndụ dị ukwuu nke "ihe omume mmiri," dị ka oké ifufe nke ọkwa Katrina na ọnwa okpomọkụ ma ọ bụ oké ifufe snow na oke oyi.

Mmụba okpomoku na-edugakwa n'ike n'ike nke glaciers arctic. Nke a pụtara mmụba nke oke oke osimiri, ma n'ihi oke mmiri nke oke osimiri yana n'ihi na mmiri na-agbasa na mmiri ọkụ. Nke a nwere ike bute nnukwu idei mmiri na oke mmiri ozuzo na-adaba obodo ndị dị n'ụsọ oké osimiri gburugburu ụwa. Ka ọ dị ugbu a, obodo ọdụ ụgbọ mmiri dị ala na mba ndị dị n'àgwàetiti nwere ihe ize ndụ nke ịpụ kpamkpam n'okpuru oké osimiri.

Ọzọkwa, mmiri ọhụrụ ga-aghọ ihe n'oge na-adịghị anya. Mmiri ọhụrụ (mmiri anyị na-aṅụ, na-asa ahụ, na mmiri na osisi anyị) anaghị ekwu ọtụtụ ihe na mgbasa ozi, ma na-atụ anya na ọ ga-agbanwe n'ime iri afọ abụọ na-abịanụ, karịsịa ka ọ na-esiwanye ike.

Ị na-ahụ, ka ụwa na-ekpo ọkụ, glaciers ugwu ga-eji nwayọọ nwayọọ na-atalata ma ọ bụ na-apụ n'anya. Nke a dị mkpa n'ihi na ihe ka ọtụtụ n'ime osimiri (isi iyi anyị na-esi enweta mmiri ọhụrụ) ụwa anyị na-adabere na ya na-esite na mmiri na-asọpụta n'ugwu. Ma ọ bụrụ na ọtụtụ n'ime osimiri ndị dị n'ụwa na-adalata ma ọ bụ takọọ kpamkpam, ị nwere ike ikwu nke ọma maka ọtụtụ ikike ọrụ ugbo nke ụwa. Nke ahụ ga-abụ akụkọ ọjọọ maka ndị ijeri mmadụ itoolu Dịkwa ka ị hụworo na CNN, BBC ma ọ bụ Al Jazeera, ndị agụụ na-agụ na-enwekarị nkụda mmụọ na enweghị ezi uche ma a bịa n'ihe banyere nlanarị ha. Ijeri itoolu ndị agụụ na-agụ agaghị abụ ezigbo ọnọdụ.

N'ihe metụtara isi ihe ndị dị n'elu, ị nwere ike iche na ọ bụrụ na mmiri ka ukwuu na-esi n'oké osimiri na ugwu pụta, ọ̀ bụ na a gaghị enwe mmiri ozuzo na-eme ka ugbo anyị dị? Ee, n'ezie. Mana ihu igwe na-ekpo ọkụ pụtakwara na ala anyị kacha arụ ọrụ ugbo ga-atakwa ahụhụ site na oke ikuku nke ikuku, nke pụtara na a ga-akagbu uru nke oke mmiri ozuzo site n'ọsọ ọsọ na-ekpofu ala n'ọtụtụ ebe gburugburu ụwa.

Ọ dị mma, nke ahụ bụ mmiri. Ka anyị kwuo ugbu a maka nri site n'iji isiokwu nta dị egwu gabiga ókè.

Agha nri!

A bịa n'ihe ọkụkụ na anụmanụ anyị na-eri, usoro mgbasa ozi anyị na-elekwasị anya n'otú e si emepụta ya, ego ole ọ na-efu, ma ọ bụ otú e si akwadebe ya. banye n'afọ gị. Otú ọ dị, ọ dị obere, ụlọ ọrụ mgbasa ozi anyị na-ekwu maka nnweta nri n'ezie. Maka ọtụtụ mmadụ, nke ahụ bụ nsogbu ụwa nke atọ.

Otú ọ dị, ka ụwa na-ekpo ọkụ karị, ikike anyị nwere imepụta nri ga-eyi egwu nke ukwuu. Ọganihu okpomọkụ nke otu ogo ma ọ bụ abụọ agaghị afụ ụfụ nke ukwuu, anyị ga-atụgharị mmepụta nri na mba ndị dị elu, dị ka Canada na Russia. Mana dị ka William Cline, onye otu ibe ya na Peterson Institute for International Economics si kwuo, mmụba nke Celsius abụọ ruo anọ nwere ike ibute mfu nke ihe ubi n'usoro na 20-25 pasent na Africa na Latin America, na 30 kwa. cent ma ọ bụ karịa na India.

Okwu ọzọ bụ na, n'adịghị ka ọ dị n'oge gara aga, ọrụ ugbo nke oge a na-adabere na ụdị osisi ole na ole ka ha na-eto n'ọtụtụ ụlọ ọrụ. Anyị enwetala ihe ọkụkụ n'ụlọ, ma ọ bụ site na ọtụtụ puku afọ nke ọmụmụ akwụkwọ ntuziaka ma ọ bụ ọtụtụ afọ nke usoro mkpụrụ ndụ ihe nketa, nke nwere ike na-eme nke ọma mgbe okpomọkụ dị naanị Goldilocks.

Ọmụmaatụ, ọmụmụ nke Mahadum Ọgụgụ na-agba n'ụdị osikapa abụọ a na-akụkarị; akara ala ala na ugwu japonica, chọpụtara na ha abụọ nwere nnukwu nsogbu na okpomọkụ dị elu. Kpọmkwem, ọ bụrụ na okpomọkụ gafere ogo 35 n'oge oge okooko ha, osisi ndị ahụ ga-aghọ nke na-adịghị mma, na-enye mkpụrụ ole na ole, ma ọ bụrụ na ọ bụla. Ọtụtụ mba ebe okpomọkụ na Eshia ebe osikapa bụ isi nri nri na-edinarị na nsọtụ mpaghara ọnọdụ okpomọkụ nke Goldilocks a, yabụ okpomoku ọ bụla ọzọ nwere ike ịpụta ọdachi. (Gụkwuo na anyị Ọdịnihu nke nri usoro.)

loops nzaghachi: Akọwara n'ikpeazụ

Ya mere okwu banyere enweghị mmiri dị ọcha, ụkọ nri, mmụba nke ọdachi gburugburu ebe obibi, na mkpochapụ nke ihe ọkụkụ na anụmanụ bụ ihe ndị ọkà mmụta sayensị a na-eche banyere ya. Ma ka ị na-ekwu, ihe kasị njọ nke ihe a bụ, dị ka, ọ dịkarịa ala afọ iri abụọ. Gịnị mere m ga-eji na-eche banyere ya ugbu a?

Ọfọn, ndị ọkà mmụta sayensị na-ekwu afọ abụọ ma ọ bụ iri atọ na-adabere n'ikike anyị nwere ugbu a iji tụọ usoro mmepụta nke mmanụ, gas, na coal anyị na-ere ọkụ kwa afọ. Anyị na-arụ ọrụ ka mma nke nsuso ihe ahụ ugbu a. Ihe anyị na-enweghị ike soro dị mfe bụ mmetụta na-ekpo ọkụ na-abịa site na nzaghachi nzaghachi na ọdịdị.

loops nzaghachi, n'ọnọdụ mgbanwe ihu igwe, bụ okirikiri ọ bụla na okike nke ma ọ bụ nke ọma (na-eme ngwa ngwa) ma ọ bụ nke na-adịghị mma (na-ebelata) na-emetụta ogo okpomọkụ na ikuku.

Ihe atụ nke mgbagha nzaghachi na-adịghị mma ga-abụ na ka mbara ụwa anyị na-ekpo ọkụ karị, otú ahụ ka mmiri na-esiwanye ike na ikuku anyị, na-emepụtakwu ígwé ojii na-egosipụta ìhè sitere na anyanwụ, nke na-ebelata nkezi okpomọkụ nke ụwa.

N'ụzọ dị mwute, e nwere ụzọ nzaghachi nzaghachi dị mma karịa nke na-adịghị mma. Nke a bụ ndepụta nke ndị kacha mkpa:

Ka ụwa na-ekpo ọkụ, mkpọda ice nke dị n'ebe ugwu na n'ebe ndịda okporo osisi ga-amalite ịlalata, gbazee. Ọnwụ a pụtara na a ga-enwe obere akpụrụ akpụ na-egbuke egbuke, nke na-egbukepụ egbukepụ iji gosipụta okpomọkụ anyanwụ laghachi na mbara igwe. ( Buru n'uche na okporo osisi anyị na-egosipụta ihe ruru pasent 70 nke okpomọkụ anyanwụ na-alaghachi na mbara igwe.) Ebe ọ bụ na ọ na-adị ntakịrị ma na-ebelata okpomọkụ, ọnụ ọgụgụ nke agbaze ga-eto ngwa ngwa kwa afọ.

Ihe jikọrọ ya na okpu ice nke pola na-agbaze, bụ permafrost na-agbaze, ala nke kemgbe ọtụtụ narị afọ ka nọ n'ime ya n'obere okpomọkụ ma ọ bụ lie ya n'okpuru glaciers. Tundra oyi a na-achọta n'ebe ugwu Canada na na Saịberịa nwere nnukwu carbon dioxide na methane tọrọ atọ na-mgbe ọ kpoo ọkụ, a ga-ahapụghachi ya na ikuku. Methane karịsịa dị ihe karịrị okpukpu 20 njọ karịa carbon dioxide na ọ naghị adị mfe ịbanyeghachi n'ime ala mgbe a tọhapụrụ ya.

N'ikpeazụ, oké osimiri anyị: ha bụ nnukwu ikuku carbon anyị (dị ka ndị na-ehicha ikuku zuru ụwa ọnụ nke na-aṅụ carbon dioxide site na ikuku). Ka ụwa na-ekpo ọkụ kwa afọ, ike nke oke osimiri anyị nwere ijide carbon dioxide na-ebelata, nke pụtara na ọ ga-esi na mbara igwe na-adọkpụpụta ntakịrị. Otu ihe ahụ na-aga maka nnukwu ikuku carbon anyị ndị ọzọ, oke ọhịa anyị na ala anyị, ikike ha ịdọrọ carbon site na ikuku na-adị oke ka e jiri ihe na-ekpo ọkụ metọọ ikuku anyị.

Geopolitics na ka mgbanwe ihu igwe nwere ike isi ebute agha ụwa

Olileanya, ntụle a dị mfe maka ọnọdụ ihu igwe anyị ugbu a mere ka ị ghọta nke ọma nsogbu ndị anyị na-eche ihu na ọkwa sayensị-y. Ihe dị n'ime ya bụ na ịmara sayensị nke ọma n'azụ okwu anaghị ebute ozi ahụ mgbe niile n'ọkwa mmetụta uche. Ka ọha na eze ghọta mmetụta mgbanwe ihu igwe na-enwe, ha kwesịrị ịghọta otú ọ ga-esi metụta ndụ ha, ndụ ezinụlọ ha, na ọbụna obodo ha n'ezie.

Ya mere, usoro ihe omume ndị ọzọ ga-enyocha ka mgbanwe ihu igwe ga-esi gbanwee ndọrọ ndọrọ ọchịchị, akụ na ụba, na ọnọdụ ibi ndụ nke ndị mmadụ na mba n'ofe ụwa, na-eche na ọ bụghị naanị egbugbere ọnụ ka a ga-eji dozie okwu ahụ. Aha usoro isiokwu a bụ 'WWII: Climate Wars' n'ihi na n'ezie, mba dị iche iche gburugburu ụwa ga-alụ ọgụ maka ịlanarị ụzọ ndụ ha.

N'okpuru ebe a bụ ndepụta nke njikọ na usoro dum. Ha nwere akụkọ ifo ndị e debere afọ iri abụọ ma ọ bụ iri atọ site ugbu a, na-akọwapụta ihe ụwa anyị nwere ike ịdị otu ụbọchị site na oghere nke ndị agwa nwere ike ịdị otu ụbọchị. Ọ bụrụ na ị banyeghị na akụkọ, mgbe ahụ enwerekwa njikọ ahụ zuru ezu (n'asụsụ doro anya) nsonaazụ geopolitical nke mgbanwe ihu igwe ka ha metụtara akụkụ dị iche iche nke ụwa. Njikọ abụọ ikpeazụ ga-akọwa ihe niile gọọmentị ụwa nwere ike ime iji luso mgbanwe ihu igwe ọgụ, yana ụfọdụ aro na-adịghị mma gbasara ihe ị nwere ike ime megide mgbanwe ihu igwe na ndụ gị.

Chetakwa, ihe niile (ihe niile) ị na-achọ ịgụ bụ ihe a ga-egbochi ya site na iji teknụzụ taa na ọgbọ anyị.