Oke oke osimiri na-ebili n'obodo ukwu: Na-akwado maka ọdịnihu mmiri juru

kredit onyonyo:
Ihe ngosi ntaneti
iStock

Oke oke osimiri na-ebili n'obodo ukwu: Na-akwado maka ọdịnihu mmiri juru

Oke oke osimiri na-ebili n'obodo ukwu: Na-akwado maka ọdịnihu mmiri juru

Ederede isi okwu
Ọkwa mmiri na-arị elu n'afọ ole na ole gara aga, mana enwere ihe obodo ndị dị n'ụsọ oké osimiri nwere ike ime?
    • Banyere chepụtara:
    • Aha onye edemede
      Quantumrun ịhụ ụzọ
    • November 8, 2021

    Oke oke osimiri na-arị elu, nsonaazụ mgbanwe ihu igwe, na-emetụta obodo ndị dị n'ụsọ osimiri n'ụwa niile ma nwee ike ibute mgbanwe mgbanwe igwe mmadụ n'ọdịnihu. Mba dị iche iche na-eji atụmatụ dị iche iche azaghachi, site na mmezi akụrụngwa zuru oke nke Netherlands na atụmatụ "obodo sponge" nke China, ebe ndị ọzọ dị ka Kiribati na-ewere ịkwaga ebe ọzọ dị ka ebe ikpeazụ. Mgbanwe ndị a ga-enwe mmetụta dị ukwuu, na-emetụta ihe niile site na akụrụngwa na ụlọ ọrụ na njikọ ndọrọ ndọrọ ọchịchị na ahụike uche.

    Oke oke osimiri na-ebili na ọnọdụ obodo

    Kemgbe mmalite afọ 2000, ndị ọkà mmụta sayensị achọpụtala ịrị elu nke oke osimiri na-aga n'ihu, na-eme atụmatụ mmụba nke 7.6 cm. Onu ogugu a ruru ihe ruru 0.3 cm na-abawanye kwa afọ, nke yiri obere ihe, mana ọ na-enwe mmetụta dị ukwuu maka ọdịnihu ụwa anyị. Ndị ọkà mmụta sayensị na-ekwu na ọ bụrụ na okpomọkụ zuru ụwa ọnụ na-abawanye site na 1.5 degrees Celsius, ihe atụ nke na-emewanye ka a na-enye ihe ndị na-eme ugbu a, anyị nwere ike ịhụ ọkwa oke osimiri na-ebili n'etiti 52 ruo 97.5 cm na njedebe nke narị afọ a. 

    A na-enwetalarị mmetụta nke oke oke osimiri ndị a na-arị elu, ọkachasị n'obodo ndị dị n'ụsọ osimiri n'ụwa niile. N'ihe na-erughị afọ 10, isi obodo Indonesia, Jakarta, adaala site na mita 2.5 n'ihi nchikota nke oke oke osimiri na mmebi ala, na-ebute oke idei mmiri n'oge oge ajọ ifufe. Nke a abụghị ihe omume dịpụrụ adịpụ; ọnọdụ ndị yiri nke ahụ na-apụta n'obodo ndị ọzọ dị n'ụsọ oké osimiri, na-egosipụta nsonaazụ ozugbo na nke pụtara ìhè nke mgbanwe ihu igwe.

    N'ile anya n'ihu, ọnọdụ ahụ na-akawanye njọ maka mba dị na Oceania. Mba ndị a dị n'àgwàetiti ndị a na-enwekarị nsogbu n'ihi mmụba nke oke osimiri, ebe ụfọdụ na-ekweta na ha agaghị adị ndụ ma ọ bụrụ na ihe na-eme ugbu a na-aga n'ihu. O yikarịrị ka mba ndị a dị n'àgwàetiti ndị a ga-agụnye ndị gbara ọsọ ndụ maka mgbanwe ihu igwe, na-eduga n'ọgba aghara ndọrọ ndọrọ ọchịchị na nke akụ na ụba.

    Mmetụta na-emebi emebi

    Obodo ndị dị n'ụsọ oké osimiri n'ụwa niile na-eme ihe mgbochi iji belata ọnọdụ ndị a na-akawanye njọ. Netherlands, mba nke nwere akụkụ dị ukwuu nke ala ya n'okpuru ọkwa oke osimiri, ewerela ụzọ zuru oke maka okwu a. Ha emeela ka mgbochi mmiri na mgbidi mmiri sikwuo ike, mepụta ebe nchekwa mmiri iji jikwaa oke mmiri, ma tinye ego n'ịkwalite mgbanwe ihu igwe nke obodo ha. Ụzọ a nwere ọtụtụ akụkụ na-eje ozi dị ka ihe nlereanya nye mba ndị ọzọ, na-egosipụta ka akụrụngwa na nkwado obodo nwere ike isi rụọ ọrụ aka na aka.

    Ka ọ dị ugbu a, China ejiriwo atụmatụ "obodo sponge" mee ụzọ pụrụ iche maka okwu a. Atumatu a nyere iwu na pasenti 80 nke obodo mepere emepe ga-enwe ike ịmịkọrọ na imegharị pasentị 70 nke mmiri idei mmiri. Gọọmentị na-ezube imezu usoro a n'ime obodo 600 ka ọ na-erule mbido 2030. Usoro a abụghị naanị na-eleba anya n'ihe iyi egwu nke idei mmiri na-ebute ngwa ngwa kamakwa ọ na-akwalite njikwa mmiri na-adịgide adịgide, nke nwere ike ịba uru dị ukwuu maka atụmatụ na mmepe obodo.

    Agbanyeghị, maka mba ụfọdụ, atụmatụ mbelata nwere ike ọ gaghị ezuru. Kiribati, bụ mba agwaetiti dị ala dị na Pasifik, na-atụle atụmatụ ebe obibi ikpeazụ maka ịkwaga ebe ọzọ. Gọọmenti na-enwe mkparịta ụka ugbu a ịzụta otu ala na Fiji dịka atụmatụ ndabere. Mmepe a na-akọwapụta ikike maka ịkwaga ihu igwe na-ebute iji megharịa ọdịdị ala geopolitical ma chọọ atumatu na nkwekọrịta mba ụwa ọhụrụ.

    Mmetụta nke oke osimiri larịị ịrị elu obodo

    Mmetụta dị ukwuu nke ịrị elu ọkwa oke osimiri nwere ike ịgụnye:

    • Akụrụngwa mpaghara dị mkpa, dị ka ike na mmiri, itinye ego na teknụzụ ndị nwere ike ime ka sistemu ha nwee ume n'oge idei mmiri na oke mmiri ozuzo.
    • Usoro ụgbọ njem ọha, dịka okporo ụzọ, ọwara mmiri na ụzọ ụgbọ oloko, chọrọ ka emegharịa ya ma ọ bụ bulite ya elu.
    • Ndị mmadụ na-esi na mpaghara mmiri dị ala na-aga na mpaghara ime obodo na-akpata oke mmadụ na ịkpaghasị akụrụngwa na mpaghara ndị a.
    • Ngalaba ịkụ azụ na njem nlegharị anya na-eche ọdịda ma ọ bụ mgbanwe nwere ike ihu.
    • Njikọ ndọrọ ndọrọ ọchịchị ọhụrụ na esemokwu dị ka mba dị iche iche na-akparịta ụka gbasara akụrụngwa, atumatu mbugharị na atụmatụ mmemme ihu igwe.
    • Mmụba ọnụ ahịa maka nzaghachi ọdachi na ngbanwe akụrụngwa, nwere ike ịdaba na ụkpụrụ ihe onwunwe na mpaghara ndị dị n'ụsọ oké osimiri, na mgbanwe na usoro mkpuchi na itinye ego.
    • Mfu nke gburugburu ebe obibi dị n'ụsọ oké osimiri, ụbara mbuze n'ụsọ oké osimiri, yana mgbanwe n'ọkwa salinity nke oké osimiri, na-enwe mmetụta na-emetụta ụdị ndụ dị iche iche na azụ azụ.
    • Mmụba nrụgide na nsogbu ahụike uche metụtara nchụpụ na mfu nke ụlọ, ihe nketa omenala, na ebe obibi, na-ebute mkpa dị ukwuu maka ọrụ mmekọrịta na usoro nkwado.

    Ajụjụ ndị a ga -atụle

    • Ọ bụrụ na ị bi n'obodo dị n'ụsọ oké osimiri, ị ga-adị njikere ịkwaga n'ime obodo ọzọ? Gịnị kpatara ma ọ bụ gịnị kpatara ya?
    • Kedu ka obodo gị si akwado maka ọnọdụ ihu igwe dị oke egwu?

    Ntụle aka nghọta

    E zoro aka na njikọ ndị a ma ama na ụlọ ọrụ maka nghọta a: