დეზინფორმაციის საწინააღმდეგო კანონები: მთავრობები აძლიერებენ დეზინფორმაციის დარბევას

• ავტორი:
• ავტორის სახელი

  Quantumrun Foresight
• დეკემბერი 13, 2022

Insight რეზიუმე

იმის გამო, რომ ყალბი ამბები არღვევს არჩევნებს, იწვევს ძალადობას და ხელს უწყობს ყალბი ჯანმრთელობის რჩევებს, მთავრობები იძიებენ სხვადასხვა მეთოდებს დეზინფორმაციის გავრცელების შესამცირებლად და შესაჩერებლად. თუმცა, კანონმდებლობამ და შედეგებმა უნდა გაიაროს თხელი ხაზი რეგულაციებსა და ცენზურას შორის. დეზინფორმაციის საწინააღმდეგო კანონების გრძელვადიანი შედეგები შეიძლება მოიცავდეს გამყოფ გლობალურ პოლიტიკას და გაზრდილ ჯარიმებსა და სასამართლო პროცესებს Big Tech-ზე.

ანტიდეზინფორმაციული კანონების კონტექსტი

მსოფლიოს მთავრობები სულ უფრო ხშირად იყენებენ ანტიდეზინფორმაციის კანონებს ყალბი ამბების გავრცელების წინააღმდეგ საბრძოლველად. 2018 წელს მალაიზია გახდა ერთ-ერთი პირველი ქვეყანა, რომელმაც მიიღო კანონი, რომელიც სჯის სოციალური მედიის მომხმარებლებს ან ციფრული გამოცემის თანამშრომლებს ყალბი ამბების გავრცელებისთვის. ჯარიმები მოიცავს 123,000 აშშ დოლარის ოდენობის ჯარიმას და ექვს წლამდე თავისუფლების აღკვეთას.

2021 წელს ავსტრალიის მთავრობამ გამოაცხადა თავისი გეგმები შექმნას რეგულაციები, რომლებიც მის მედიის დამკვირვებელს, ავსტრალიის კომუნიკაციებისა და მედიის ორგანოს (ACMA) მისცემს მარეგულირებელ ძალას Big Tech კომპანიებზე, რომლებიც არ აკმაყოფილებენ დეზინფორმაციის ნებაყოფლობითი პრაქტიკის კოდექსს. ეს წესები შედეგია ACMA-ს ანგარიშიდან, რომელმაც აღმოაჩინა, რომ ავსტრალიელთა 82 პროცენტმა მოიხმარა შეცდომაში შემყვანი შინაარსი COVID-19-ის შესახებ ბოლო 18 თვის განმავლობაში.

ასეთი კანონმდებლობა ხაზს უსვამს იმას, თუ როგორ აძლიერებენ მთავრობები ძალისხმევას, რათა ყალბი ამბების გამყიდველები პასუხისმგებელნი იყვნენ მათი ქმედებების მძიმე შედეგებზე. თუმცა, მიუხედავად იმისა, რომ უმეტესობა თანხმდება, რომ უფრო მკაცრი კანონებია საჭირო ყალბი ამბების გავრცელების გასაკონტროლებლად, სხვა კრიტიკოსები ამტკიცებენ, რომ ეს კანონები შეიძლება იყოს ცენზურის საფეხური. ზოგიერთი ქვეყანა, როგორიცაა აშშ და ფილიპინები, ფიქრობს, რომ სოციალურ მედიაში ყალბი ამბების აკრძალვა არღვევს სიტყვის თავისუფლებას და არაკონსტიტუციურია. მიუხედავად ამისა, მოსალოდნელია, რომ მომავალში შეიძლება იყოს უფრო გამყოფი ანტიდეზინფორმაციული კანონები, რადგან პოლიტიკოსები ხელახლა არჩევნებს ეძებენ და მთავრობები იბრძვიან სანდოობის შესანარჩუნებლად.

დამრღვევი გავლენა

მიუხედავად იმისა, რომ ანტიდეზინფორმაციული პოლიტიკა ძალიან საჭიროა, კრიტიკოსებს აინტერესებთ, ვინ იღებს ინფორმაციას და გადაწყვეტს, რა არის „მართალი“? მალაიზიაში, იურიდიული საზოგადოების ზოგიერთი წევრი ამტკიცებს, რომ არსებობს საკმარისი კანონები, რომლებიც პირველ რიგში ფარავს ჯარიმებს ყალბი ამბებისთვის. გარდა ამისა, გაურკვეველია ყალბი ამბების ტერმინოლოგიები და განმარტებები და როგორ გააანალიზებენ მათ წარმომადგენლები. 

იმავდროულად, ავსტრალიის დეზინფორმაციის საწინააღმდეგო მცდელობები შესაძლებელი გახდა Big Tech ლობის ჯგუფის მიერ დეზინფორმაციის ნებაყოფლობითი პრაქტიკის კოდექსის შემოღებით 2021 წელს. ამ კოდექსში Facebook, Google, Twitter და Microsoft დეტალურად აღწერენ, თუ როგორ აპირებენ დეზინფორმაციის გავრცელების თავიდან აცილებას. მათ პლატფორმებზე, მათ შორის ყოველწლიური გამჭვირვალობის ანგარიშების მიწოდებით. თუმცა, ბევრი Big Tech ფირმა ვერ აკონტროლებდა ყალბი შინაარსისა და ყალბი ინფორმაციის გავრცელებას პანდემიის ან რუსეთ-უკრაინის ომის შესახებ ციფრულ ეკოსისტემებში, თვითრეგულირების შემთხვევაშიც კი.

იმავდროულად, ევროპაში, მთავარმა ონლაინ პლატფორმებმა, განვითარებადმა და სპეციალიზებულმა პლატფორმებმა, სარეკლამო ინდუსტრიის მოთამაშეებმა, ფაქტების შემმოწმებლებმა და კვლევითმა და სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციებმა წარმოადგინეს დეზინფორმაციის ნებაყოფლობითი პრაქტიკის განახლებული კოდექსი 2022 წლის ივნისში, ევროკომისიის მითითებების შემდეგ, რომელიც გამოქვეყნდა ქ. 2021 წლის მაისი. ხელმომწერები შეთანხმდნენ, მიიღონ ზომები დეზინფორმაციული კამპანიების წინააღმდეგ, მათ შორის: 

• დეზინფორმაციის გავრცელების დემონეტიზაცია, 
• პოლიტიკური რეკლამის გამჭვირვალობის დაცვა, 
• მომხმარებლების გაძლიერება და 
• ფაქტების შემმოწმებელებთან თანამშრომლობის გაღრმავება. 

ხელმომწერებმა უნდა ჩამოაყალიბონ გამჭვირვალობის ცენტრი, რომელიც საზოგადოებას მიაწვდის ადვილად გასაგებ შეჯამებას მათ მიერ მიღებული დაპირებების განსახორციელებლად. ხელმომწერებს მოეთხოვებოდათ კოდექსის განხორციელება ექვსი თვის განმავლობაში.

დეზინფორმაციის საწინააღმდეგო კანონების შედეგები

დეზინფორმაციის საწინააღმდეგო კანონების უფრო ფართო შედეგები შეიძლება მოიცავდეს: 

• მსოფლიოში გამყოფი კანონმდებლობის ზრდა დეზინფორმაციისა და ყალბი ამბების წინააღმდეგ. ბევრ ქვეყანას შეიძლება ჰქონდეს მიმდინარე დებატები იმაზე, თუ რომელ კანონებს ესაზღვრება ცენზურა.
• ზოგიერთი პოლიტიკური პარტია და ქვეყნის ლიდერი იყენებს ამ ანტიდეზინფორმაციულ კანონებს, როგორც ბერკეტს საკუთარი ძალაუფლებისა და გავლენის შესანარჩუნებლად.
• სამოქალაქო უფლებებისა და ლობისტური ჯგუფები, რომლებიც აპროტესტებენ ანტიდეზინფორმაციულ კანონებს და მიიჩნევენ მათ არაკონსტიტუციურად.
• უფრო მეტი ტექნიკური ფირმა ჯარიმდება დეზინფორმაციის წინააღმდეგ პრაქტიკის კოდექსების შეუსრულებლობის გამო.
• Big Tech ზრდის მარეგულირებელი ექსპერტების დაქირავებას დეზინფორმაციის წინააღმდეგ პრაქტიკის კოდექსის შესაძლო ხარვეზების გამოსაძიებლად.
• მთავრობების მიერ ტექნიკური ფირმების გაძლიერებული კონტროლი, რაც იწვევს შესაბამისობის უფრო მკაცრ მოთხოვნებს და გაიზარდა საოპერაციო ხარჯებს.
• მომხმარებლები ითხოვენ მეტ გამჭვირვალობას და ანგარიშვალდებულებას კონტენტის ზომიერებაში, პლატფორმის პოლიტიკაზე და მომხმარებლის ნდობაზე გავლენის მოხდენაზე.
• გლობალური თანამშრომლობა პოლიტიკის შემქმნელებს შორის დეზინფორმაციასთან ბრძოლის უნივერსალური სტანდარტების დასამკვიდრებლად, საერთაშორისო ურთიერთობებზე და სავაჭრო შეთანხმებებზე ზემოქმედების მიზნით.

კითხვები გასათვალისწინებელია

• როგორ შეიძლება ანტიდეზინფორმაციული კანონები არღვევდეს სიტყვის თავისუფლებას?
• რა არის სხვა გზები, რომლითაც მთავრობებს შეუძლიათ თავიდან აიცილონ ყალბი ამბების გავრცელება?