အများသူငှာ သတင်းတု သင်တန်း- လူထု အမှန်တရားအတွက် တိုက်ပွဲ

• Author:
• စာရေးသူနာမည်

  Quantumrun Foresight
• စက်တင်ဘာလ 22, 2022

ဝိပဿနာ အကျဉ်းချုပ်

အထူးသဖြင့် လူငယ်များကို ဆိုက်ဘာရာဇ၀တ်ကောင်များနှင့် နိုင်ငံခြားအဖွဲ့အစည်းများ၊ စိန်ခေါ်မှုအေဂျင်စီများနှင့် ပညာရေးဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်းများမှ မဟုတ်မမှန်လုပ်ကြံသတင်းများကို ပိုမိုအသုံးပြုလာကြသည်။ လေ့လာမှုများက လူငယ်များစွာသည် သတင်းအစစ်နှင့်အတုကြား ခွဲခြားရန် ရုန်းကန်နေရကာ ၎င်းတို့ကို ပညာပေးရန်အတွက် ဂိမ်းများနှင့် ဝဘ်ဆိုက်များကဲ့သို့ အစပျိုးလုပ်ဆောင်မှုများကို လှုံ့ဆော်ပေးသည်။ ဤကြိုးပမ်းမှုများ၊ အများသူငှာ လေ့ကျင့်ရေးအစီအစဉ်များမှ ကျောင်းသင်ရိုးညွှန်းတမ်းများတွင် ဒစ်ဂျစ်တယ်စာတတ်မြောက်ရေးအထိ ပိုင်းခြားသိမြင်နိုင်သော အမှန်တရားအတွက် လူတစ်ဦးချင်းစီကို ခွန်အားဖြစ်စေရန် ရည်ရွယ်ပြီး ဆိုက်ဘာတိုက်ခိုက်မှုနှင့် မဟုတ်မမှန်သတင်းပေးသည့် နည်းဗျူဟာများကဲ့သို့ စိန်ခေါ်မှုများနှင့်လည်း ရင်ဆိုင်ရသည်။

လူထုသတင်းအတု သင်တန်းကိစ္စ

ဆိုက်ဘာရာဇ၀တ်ကောင်များနှင့် နိုင်ငံခြားအစိုးရများသည် ဤနည်းဗျူဟာကို အသုံးပြုရာတွင် အောင်မြင်မှုရရှိလာသည်နှင့်အမျှ မမှန်မကန် စည်းရုံးလှုံ့ဆော်မှုများသည် ပို၍ မကြာခဏဖြစ်လာသည်။ သို့သော်လည်း ပူးပေါင်းကြံစည်မှုသီအိုရီများနှင့် သတင်းအတုများကို ဖြန့်ကျက်ရေးသားသူများသည် အများပြည်သူကို အမဲစက်ဖြစ်စေသဖြင့် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရှိ ဗဟိုအေဂျင်စီများနှင့် ပညာရေးအဖွဲ့အစည်းများသည် အထူးသဖြင့် မျိုးဆက်သစ်လူငယ်များအား မီဒီယာတတ်မြောက်မှုဆိုင်ရာ အသိပညာပေးရန်အတွက် အပြိုင်အဆိုင်လုပ်ဆောင်ကြသည်။ Stanford History Education Group (SHEG) မှပြုလုပ်သော 2016 လေ့လာမှုတစ်ခုတွင် အလယ်တန်းနှင့် အထက်တန်းကျောင်းသားအများစုသည် ယုံကြည်စိတ်ချရသောမယုံကြည်နိုင်သူများထံမှ ခိုင်လုံသောအရင်းအမြစ်များကို ဖော်ထုတ်ရန်ပျက်ကွက်ကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။ 

2019 ခုနှစ်တွင် SHEG သည် ဆိုရှယ်မီဒီယာ သို့မဟုတ် အင်တာနက်ပေါ်တွင် တောင်းဆိုချက်ကို စိစစ်ရန် လူငယ်များ၏ စွမ်းရည်ကို နောက်ဆက်တွဲ လေ့လာခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် သုတေသနအတွက် အထက်တန်းကျောင်းသူ ၃၀၀၀ ကို ခေါ်ယူခဲ့ပြီး အမေရိကန်လူဦးရေကို ထင်ဟပ်စေရန် ကွဲပြားသော ပရိုဖိုင်များကို သေချာစေခဲ့သည်။ ရလဒ်တွေက စူးစူးရှရှပါပဲ။ ဖြေကြားသူ ထက်ဝက်ကျော်က မဲထည့်သည့် ဗီဒီယိုသည် ရုရှားနိုင်ငံမှ ဖြစ်သော်လည်း ၂၀၁၆ ခုနှစ် အမေရိကန် ပင်မအဆင့် မဲဆန္ဒရှင် လိမ်လည်မှု၏ သက်သေအထောက်အထားများ ဖြစ်သော Facebook ပေါ်ရှိ အရည်အသွေးနိမ့် ဗီဒီယိုတစ်ခုဟု ယုံကြည်ကြသည်။ ထို့အပြင် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဆိုင်ရာ ငြင်းဆိုရေးအဖွဲ့သည် ရုပ်ကြွင်းလောင်စာလုပ်ငန်းနှင့် ဆက်နွှယ်နေကြောင်း ၉၆ ရာခိုင်နှုန်းကျော်က မဖော်ထုတ်နိုင်ပေ။ 

ဤတွေ့ရှိချက်များကြောင့်၊ တက္ကသိုလ်များနှင့် အကျိုးအမြတ်မယူသော အဖွဲ့အစည်းများသည် ဒစ်ဂျစ်တယ်တတ်မြောက်ကျွမ်းကျင်မှုအပါအဝင် အများသူငှာ သတင်းတုလေ့ကျင့်ရေးအစီအစဉ်များကို တည်ထောင်ရန် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ တစ်ချိန်တည်းတွင် ဥရောပသမဂ္ဂ (EU) သည် လူငယ်များနှင့် သက်ကြီးရွယ်အိုများအတွက် လေ့ကျင့်ရေးကိရိယာများ၊ အကြံဉာဏ်များနှင့် အရင်းအမြစ်များကို ပံ့ပိုးပေးသည့် မျိုးဆက်ပေါင်းများစွာ ပရောဂျက်တစ်ခုဖြစ်သည့် SMaRT-EU ရက်တိုသင်တန်းကို စတင်ခဲ့ပါသည်။

အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေတယ်။

2019 ခုနှစ်တွင် Cambridge တက္ကသိုလ်မှ သုတေသီများနှင့် ဒတ်ခ်ျမီဒီယာအုပ်စု Drog တို့သည် သတင်းအတုများကို အတုအယောင်များကို ဆန့်ကျင်ပြီး လူများကို အသိပညာပေးကာ ဂိမ်း၏သက်ရောက်မှုများကို လေ့လာရန်အတွက် ဝဘ်ဘရောက်ဆာဂိမ်းတစ်ခုဖြစ်သော Bad News ကို စတင်ခဲ့သည်။ Bad News သည် ကစားသမားများအား သတင်းအတု ခေါင်းစီးများဖြင့် တင်ဆက်ပြီး ၎င်းတို့၏ ထင်မြင်ယူဆနိုင်မှုအား အတိုင်းအတာတစ်ခုမှ ငါးခုအထိ အဆင့်သတ်မှတ်ရန် တောင်းဆိုသည်။ ရလဒ်များသည် Bad News မကစားမီတွင် ပါဝင်သူများသည် သတင်းအတုခေါင်းစီးများဖြင့် ဆွဲဆောင်ခံရနိုင်ခြေ 21 ရာခိုင်နှုန်းပိုများကြောင်း အလေးပေးဖော်ပြခဲ့သည်။ သုတေသီများသည် ငယ်ရွယ်သော ပရိသတ်အတွက် မီဒီယာတတ်မြောက်မှု ထူထောင်ရန် ရိုးရှင်းပြီး ဆွဲဆောင်မှုရှိသော နည်းလမ်းကို ဖော်ထုတ်လိုကြောင်း ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခဲ့ပြီး အကျိုးသက်ရောက်မှုများ မည်မျှကြာကြာခံမည်ကို သိရှိလိုကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့်၊ အသက် ၈ နှစ်မှ ၁၀ နှစ်ကြား ကလေးများအတွက် Bad News ဗားရှင်းကို ဖန်တီးထားပြီး ဘာသာစကား ၁၀ မျိုးဖြင့် ရနိုင်ပါသည်။ 

အလားတူပင်၊ Google သည် ကလေးငယ်များအား “အင်တာနက်ကို ထူးချွန်စေရန်” ကူညီပေးရန် ဒီဇိုင်းထုတ်ထားသည့် ဝဘ်ဆိုဒ်တစ်ခုကို ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ အချက်အလက်အပိုင်းအစသည် မှားယွင်းမှုရှိမရှိ စစ်ဆေးခြင်း၊ အရင်းအမြစ်ကို စစ်ဆေးခြင်းနှင့် အကြောင်းအရာကို မျှဝေခြင်းဆိုင်ရာ အကြံပြုချက်များ ပါ၀င်သည့် “အင်တာနက်ကုဒ်၏ Awesome” ဆိုက်တွင် ရှင်းပြထားသည်။ မမှန်ကန်သောအကြောင်းအရာများကို ခွဲခြားသတ်မှတ်ခြင်းအပြင်၊ အဆိုပါဆိုက်သည် ကလေးများအား ၎င်းတို့၏ကိုယ်ရေးကိုယ်တာအချက်အလက်ကို ကာကွယ်ရန်နှင့် အွန်လိုင်းတွင် အခြားသူများနှင့် ဘေးကင်းစွာ အပြန်အလှန်ဆက်ဆံနည်းတို့ကို သင်ကြားပေးပါသည်။

ဝဘ်ဆိုက်တွင် သတင်းတုသင်တန်းများကို ၎င်းတို့၏ ပညာပေးအစီအစဉ်များတွင် ထည့်သွင်းလိုသော ဆရာများအတွက် ဂိမ်းများနှင့် သင်ရိုးညွှန်းတမ်းများလည်း ပါရှိသည်။ ဤအရင်းအမြစ်ကို တည်ဆောက်ပြီး ဘက်စုံသုံးနိုင်စေရန်၊ Google သည် Internet Keep Safe Coalition နှင့် Family Online Safety Institute ကဲ့သို့သော အကျိုးအမြတ်မယူသော အဖွဲ့အစည်းများနှင့် ပူးပေါင်းခဲ့သည်။

သတင်းတုသင်တန်း၏ ဂယက်ရိုက်ခတ်မှု

အများသူငှာ သတင်းတုသင်တန်း၏ ကျယ်ပြန့်သောသက်ရောက်မှုများ ပါဝင်နိုင်သည်- 

• သတင်းအတုများကို ဆန့်ကျင်သည့် တရားဝင်သင်တန်းများ တည်ထောင်ရန် တက္ကသိုလ်များနှင့် လူထုထောက်ခံအားပေးရေးအဖွဲ့များ ပူးပေါင်း၍ မဟုတ်မမှန်သတင်းပေးမှု တိုက်ဖျက်ရေးအေဂျင်စီများ။
• တက္ကသိုလ်များနှင့် ကျောင်းများသည် ၎င်းတို့၏ သင်ရိုးညွှန်းတမ်းများတွင် ဒစ်ဂျစ်တယ်တတ်မြောက်ကျွမ်းကျင်မှုသင်တန်းများ ထည့်သွင်းရန် လိုအပ်သည်။
• ဂိမ်းများနှင့် အခြားသော အပြန်အလှန်အကျိုးပြုသည့် လှုပ်ရှားမှုများမှတစ်ဆင့် လူငယ်များအား သတင်းအတုများကို ဖော်ထုတ်နိုင်စေရန် ဒီဇိုင်းထုတ်ထားသော အများသူငှာ လေ့ကျင့်ရေး ဝဘ်ဆိုဒ်များ တည်ထောင်ခြင်း။
• ဆိုက်ဘာရာဇ၀တ်ကောင်များ ဟက်ကာ သို့မဟုတ် ဒစ်ဂျစ်တယ်တတ်မြောက်သည့်ဆိုက်များကို ပိတ်ပစ်ခြင်း ဖြစ်ရပ်များ တိုးများလာသည်။
• မဟုတ်မမှန်သော ဝန်ဆောင်မှုပေးသူများနှင့် ကလေးများနှင့် သက်ကြီးရွယ်အိုများကို ပစ်မှတ်ထား၍ ၎င်းတို့၏ နည်းပညာများနှင့် ဘာသာစကားကို လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင် ဖြန့်ကျက်ထားသော ဝါဒဖြန့်ချိရေး ဘော့တ်များသည် အဆိုပါအဖွဲ့များကို သတင်းအတုများကို ပိုမိုထိခိုက်လွယ်စေသည်။
• အစိုးရများသည် သတင်းအတုအယောင်များကို လူထုပညာပေးလှုပ်ရှားမှုများတွင် ပေါင်းစပ်ကာ မီဒီယာတွင် အမှန်တရားကို ပိုင်းခြားသိမြင်နိုင်သော နိုင်ငံသားများ၏ စွမ်းရည်ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး အသိဥာဏ်ဖြင့် ဆုံးဖြတ်ချက်ချခြင်းကို မြှင့်တင်ပေးသည်။
• သတင်းအတုများကို ရှာဖွေဖော်ထုတ်ရန်နှင့် သတင်းအတုများကို အလံပြရန် မီဒီယာပလက်ဖောင်းများမှ ဉာဏ်ရည်တုအတုအပေါ် ပိုမိုမှီခိုအားထားကာ သတင်းမှားများကို လျှော့ချပေးသော်လည်း ဆင်ဆာဖြတ်တောက်မှုနှင့် လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်အတွက် စိုးရိမ်မှုများ တိုးလာစေသည်။
• စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများသည် အမှတ်တံဆိပ်၏ယုံကြည်စိတ်ချရမှုကို မြှင့်တင်ရန် သတင်းအတုသင်တန်းကို အသုံးချကာ သုံးစွဲသူများ၏ သစ္စာရှိမှုနှင့် မှန်ကန်သောဆက်သွယ်ရေးကို ဦးစားပေးသည့်ကုမ္ပဏီများအပေါ် ယုံကြည်မှုတိုးမြင့်လာစေသည်။

စဉ်းစားရန်မေးခွန်းများ

• သင့်ရပ်ရွာ သို့မဟုတ် မြို့တော်တွင် သတင်းအတု ဆန့်ကျင်ရေး လေ့ကျင့်ရေး အစီအစဉ်ရှိပါက၊ ၎င်းကို မည်သို့ဆောင်ရွက်မည်နည်း။
• သတင်းအတုများကို ဖော်ထုတ်ရန် သင့်ကိုယ်သင် မည်သို့ပြင်ဆင် သို့မဟုတ် လေ့ကျင့်ပေးသနည်း။