Սպասվում է, որ նանո դեղամիջոցը կբուժի քրոնիկական հիվանդությունները
Սպասվում է, որ նանո դեղամիջոցը կբուժի քրոնիկական հիվանդությունները
Անկախ նրանից, թե դա մազաթափություն է, սրտխառնոց հոգնածություն կամ դեղահաբերի անվերջ հոսք, յուրաքանչյուր ոք, ով երբևէ քաղցկեղով հիվանդ է, գիտի, որ բուժումը կարող է ուղղակի անհանգստացնող լինել: Ավանդական քիմիաթերապիան ի լրումն անհանգիստ չարորակների առողջ բջիջների վրա հարձակվելու հմտություն ունի, ինչը հանգեցնում է վերոհիշյալ տառապանքների: Բայց ինչ կլիներ, եթե մենք կարողանայինք բուժել քաղցկեղը առանց թուլացնող կողմնակի ազդեցությունների: Ի՞նչ կլիներ, եթե մենք կարողանայինք թիրախավորել թմրանյութերը միայն վիրավորող բջիջների վրա և դրանք բաց թողնել հենց այն ժամանակ, երբ դա անհրաժեշտ էր:
Ադահ Ալմութաիրին՝ Կալիֆորնիայի Սան Դիեգոյի համալսարանի Նանոբժշկության և ճարտարագիտության գերազանցության կենտրոնի համատնօրենը (UCSD), մշակել է տեխնոլոգիա, որը ներառում է լույսի ակտիվացված նանոմասնիկներ, որոնք կարող են հենց դա անել: Օգտագործելով 100 նմ մասշտաբի նյութ՝ Ալմութաիրին և նրա հետազոտական թիմը թմրանյութի մոլեկուլները տեղադրեցին փոքրիկ փոքրիկ գնդիկների մեջ, որոնք նա անվանում է նանոսֆերա: Երբ օգտագործվում են բուժման նպատակով, դեղամիջոցները մնում են սահմանափակված իրենց գնդակների մեջ՝ չկարողանալով իրենց ավերածություններ գործել անմեղ, չկասկածող բջիջների վրա: Մոտ ինֆրակարմիր լույսի ազդեցության տակ, սակայն, նանոսֆերաները բաժանվում են՝ ազատելով ներսի պարունակությունը: Հետևանքները բյուրեղյա պարզ են. եթե մենք կարողանանք վերահսկել, թե երբ և որտեղ են անհրաժեշտ դեղերը, ոչ միայն կարող է աճել դեղամիջոցի ընդունումը, այլև կողմնակի ազդեցությունները կարող են զգալիորեն կրճատվել:
«Մենք ցանկանում ենք, որ այս գործընթացները ճշգրիտ աշխատեն, որպեսզի նվազագույնի հասցվեն թմրամիջոցների ոչ նպատակային ազդեցությունները», - ասաց Ալմութաիրին:
Սակայն Ալմութաիրիի գյուտը սկզբունքորեն եզակի չէ: Փաստորեն, դեղերի նպատակային առաքումը բավականին երկար ժամանակ եղել է նանոբժշկության զարգացող ոլորտում հետազոտությունների առաջնագծում: Գիտնականներն առաջին անգամ փորձեցին դեղամիջոցներ հասցնել լիպոսոմների՝ գնդաձև վեզիկուլների միջոցով, որոնք բնականաբար հավաքվում են դրա բաղկացուցիչ ֆոսֆոլիպիդների հատկությունների շնորհիվ:
«Լիպոսոմների խնդիրն այն է, որ քանի որ դրանք այնքան կենսահամատեղելի են, դրանք այնքան էլ կայուն չեն», - ասում է Վաթերլոյի համալսարանի նանոտեխնոլոգիայի պրոֆեսոր Սյաոսոն Վանգը: «Դրանք հեշտությամբ բաժանվում են, ուստի այնքան էլ արդյունավետ չեն թմրանյութեր մատակարարելու համար»:
Վանգի լաբորատորիան, որը գտնվում է Վաթերլոյի նանոտեխնոլոգիայի ինստիտուտում, հետազոտություն է անցկացնում մետաղ պարունակող բլոկային համապոլիմերների ինքնակազմակերպման վերաբերյալ, որոնք ըստ էության նման են լիպոսոմներին, բայց շատ ավելի կայուն և շատ ավելի բազմազան: Մագնիսականությունը, ռեդոքսը և ֆլյուորեսցենտը մետաղներին բնորոշ հետաքրքրաշարժ հատկություններից միայն մի քանիսն են, որոնք հետաքրքիր կիրառություններ ունեն բժշկության մեջ և դրանից դուրս:
«Կան շատ բաներ, որոնք դուք պետք է հաշվի առնեք այս մետաղ պարունակող պոլիմերները դեղամիջոցների առաքման մեջ կիրառելիս: Ամենամեծ խնդիրը թունավորությունն է [կամ ինչպես այն կարող է վնասել մեր մարմնին]: Այնուհետև կա կենսաքայքայվածություն», - ասում է Վանգը:
Հենց այդտեղ էլ Ալմութաիրիի մոդելը կարող էր ոսկու դիպչել: Նրա նանոսֆերները ոչ միայն «ժայռի պես կայուն են», այլև կատարյալ անվտանգ են: Նրա խոսքով, նանոսֆերաները կարող են «մնալ անձեռնմխելի մեկ տարի, նախքան անվտանգ դեգրադացումը», ինչպես ապացուցվել է մկների հետ կենդանիների փորձարկումներում: Դրա նշանակությունը մոնումենտալ է, ոչ թունավորության ցուցադրումը կարող է լինել առաջին քայլը նրա գյուտը շուկա հանելու համար:
