Ọdịnihu nke ọgwụgwọ ADHD

The scoop 

 ADHD bụ nnukwu ihe na America. Ọ na-emetụta 3-5% nke ndị bi (ụzọ karịa afọ iri gara aga!) ma na-emetụta ma ụmụaka ma ndị okenye. Ya mere, n'ebe nsogbu dị otú ahụ juru ebe niile dị ka nke a, a ga-enwerịrị ọgwụgwọ, ee e? 

Ọfọn, ọ bụghị nnọọ. Enweghị ọgwụgwọ maka ya ugbu a, mana enwere ụzọ isi chịkwaa ya. Ya bụ, site na ọgwụ dị iche iche na ọgwụ, yana ụfọdụ ụdị ọgwụgwọ. Nke na-adịghị ada ụda, ruo mgbe mmadụ na-aga site na-ahụkarị akụkụ-mmetụta nke ndị a na-ewu ewu ọgwụ ọjọọ eme ihe: ọgbụgbọ, vomiting, enweghị agụụ, ibu ibu, na ọbụna ehighi ura. Ọgwụ ndị a na-enyere aka n'ịgwọ nsogbu ahụ, mana ọ ka bụchaghị mmeri. 

Ndị ọkà mmụta sayensị ejighị n'aka maka ọrụ dị n'azụ ADHD na otú o si emetụta ahụ mmadụ kpọmkwem, na n'ihi na nsogbu ahụ na-emetụta ọtụtụ mmadụ kwa ụbọchị, a na-eme ihe. N'ihi ya, a na-eleba anya ma tinye usoro ọhụrụ nke nyocha na ọgwụgwọ ADHD. 

Ịma amụma nwere ọgụgụ isi? 

Ndị ọkà mmụta sayensị anaghịzi enwe nchegbu naanị banyere mmetụta ADHD n'otu ikpe. Ka ọrịa ahụ na-agbasa ebe niile n'etiti ọha na eze, ndị ọkà mmụta sayensị na-eleba anya ugbu a mmetụta ndị mmadụ ga-enwe n'ọdịnihu. Dị ka Healthday Health si kwuo, ndị ọkà mmụta sayensị na-eji nyocha ha na-eleba anya n’ajụjụ ndị a: “Olee otú ụmụaka ndị nwere ADHD si eme, ma e jiri ha tụnyere ụmụnna nwoke na ụmụnna nwanyị ndị na-enweghị nsogbu ahụ? Dị ka ndị okenye, olee otú ha si emeso ụmụ nke ha?” Ọmụmụ ihe ndị ọzọ na-achọ ịghọta ADHD nke ọma na ndị okenye. Ọmụmụ ihe dị otú ahụ na-enye nghọta banyere ụdị ọgwụgwọ ma ọ bụ ọrụ na-eme ka ọ dị iche n'inyere nwatakịrị ADHD aka ka ọ bụrụ nne na nna na-ahụ n'anya na onye toro eto na-arụ ọrụ nke ọma.  

Ekwesịrị ikwu ihe ndetu gbasara otu ndị sayensị a si anwale iji nweta nyocha dị otú ahụ. N'ikwekọ na ahụike kwa ụbọchị, ndị ọkà mmụta sayensị na-eji ma mmadụ ma anụmanụ nweta ihe ndị a. Isiokwu ahụ na-ekwu na “nyocha ụmụ anụmanụ na-enye ohere ka e nwalee nchekwa na ịdị irè nke ọgwụ ọhụrụ a na-anwale ogologo oge tupu e nye ya ụmụ mmadụ.”  

Otú ọ dị, ule anụmanụ bụ isiokwu na-ekpo ọkụ na-arụrịta ụka na obodo ndị ọkà mmụta sayensị, dị ka isiokwu nke ADHD n'onwe ya, ya mere omume a bụ ihe nzuzo na nkatọ na-adịghị mma ma dị mma. Ka o sina dị, otu ihe doro anya, ọ bụrụ na omume ndị a ga-aga nke ọma, ụwa nkà mmụta uche nwere ike ịtụgharị n'ime. 

Ịma mbụ  

Onyonyo ụbụrụ abụrụla ihe na-ewu ewu n'oge na-adịbeghị anya mgbe ị na-elele ka ADHD si emetụta ụbụrụ. Dị ka Healthday Health si kwuo, nchọpụta ọhụrụ na-abanye n'ime ọmụmụ ime ime na otú nwata na nzụlite si ekere òkè na otú ADHD si egosipụta na ụmụaka. 

A na-enyochakwa ọgwụ na ọgwụ ndị ahụ a kpọtụrụ aha n'elu nwere mmetụta ndị mara mma dị otú ahụ. Nke a bụ ebe ọzọ, ụmụ anụmanụ na-abata. N'ịmepụta ọgwụ ọhụrụ, a na-enyochakarị anụmanụ anụmanụ, a pụkwara iji mmetụta ndị a na-enyocha ṅomie nke ụmụ mmadụ. 
N'ụzọ ziri ezi ma ọ bụ na ọ bụghị, nyocha ahụ ga-ekpughere ihe omimi ndị ọzọ bụ ADHD. 

Karịrị usoro iwu… 

N'okwu nke ahụike kwa ụbọchị, "NIMH na Ngalaba Education nke US na-akwado nnukwu ọmụmụ ihe mba - nke mbụ nke ụdị ya - iji hụ ụdị nchịkọta ADHD na-arụ ọrụ kacha mma maka ụdị ụmụaka dị iche iche. N'ime ọmụmụ ihe afọ 5 a, ndị ọkà mmụta sayensị na ụlọ ọgwụ nyocha n'ofe mba ahụ ga-arụkọ ọrụ ọnụ n'ịchịkọta data iji zaa ajụjụ ndị dị ka: Ijikọta ọgwụ na-akpali akpali na mgbanwe omume ọ dị irè karịa ma ọ bụ naanị ya? Ụmụ nwoke na ụmụ agbọghọ hà na-emeghachi omume n'ụzọ dị iche na ọgwụgwọ? Kedu ka nrụgide ezinụlọ, ego, na gburugburu ebe obibi si emetụta oke ADHD na nsonaazụ ogologo oge? Olee otú ịchọ ọgwụ si emetụta n'echiche nke iru eru ụmụaka, njide onwe onye, ​​na ùgwù onwe onye?” 

Nke a bụ ụdị ikwugharị isi ihe ikpeazụ emere. Ma ugbu a, ndị ọkà mmụta sayensị na-ewere nzọụkwụ a n'ihu site n'ịjụ "ịdị n'otu" nke ADHD. Gịnị ma ọ bụrụ na e nwere ụdị dị iche iche? Onye ọ bụla maara ADHD (ma ọ bụ nkà mmụta uche, maka nke ahụ) maara na a na-ejikọta nsogbu ahụ na ọnọdụ ndị ọzọ dị ka ịda mbà n'obi na nchekasị. Ma ugbu a, ndị ọkà mmụta sayensị nwere ike ịlele iji hụ ma enwere ọdịiche ọ bụla (ma ọ bụ myirịta) na ndị nwere ADHD, ma ọ bụ otu n'ime ọnọdụ ndị a. Ịchọta njikọ ọ bụla dị n'etiti ADHD na ọnọdụ ndị ọzọ nwere ike ịpụta mgbakwunye mgbakwunye iji gwọọ nsogbu ahụ maka mmadụ niile. 

Mere nke a ji dị mkpa?  

Ọ dị ka nchọpụta ọhụrụ a na-eme n'ọrụ metụtara ọha mmadụ n'ozuzu ya. Nke ahụ ọ bụ ihe dị mma, ka ọ bụ ihe ọjọọ? Ọ dị mma, were nke a dịka ọmụmaatụ: ugbu a ADHD na-emetụta ọtụtụ mmadụ kwa ụbọchị, ozi ọ bụla enwere ike iji maka mgbochi na njikwa ya ga-anabata. 

Na obodo ndị sayensị, ya bụ. A na-ahụta ADHD mgbe niile dị ka ihe na-enye nsogbu n'etiti ndị ọkà n'akparamàgwà mmadụ, ndị nne na nna, ndị nkụzi, na ọbụna ndị nwere ya. Ma n'otu oge ahụ, ADHD na-anabatakwa n'ime ọha mmadụ maka "uru ihe okike", nke ndị amamihe, ndị na-eme egwuregwu, ndị na-enweta Nobel na ndị ọzọ nwere ya na-eto ya.  

Ya mere, ọ bụrụgodị na a chọtara ọgwụgwọ site na ụzọ ndị a n'ụzọ ụfọdụ, uru ya ga-amalite arụmụka ọzọ na ọha mmadụ, ma eleghị anya nke buru ibu karịa ADHD ugbu a ugbu a.