مرڻ کان پوءِ جو شعور

ڇا انساني دماغ جسم جي مرڻ ۽ دماغ جي بند ٿيڻ کان پوءِ به ڪنهن قسم جو شعور برقرار رکي ٿو؟ برطانيه جي سائوٿمپٽن يونيورسٽي جي محققن پاران ڪيل AWARE مطالعو چوي ٿو ها.

اڀياس ڏيکاريا آهن ته اهو ممڪن آهي ته دماغ لاء ڪجهه وقت تائين شعور برقرار رکڻ لاء جسم ۽ دماغ کي طبي طور تي مرده ثابت ڪيو ويو آهي. سام پرنيا، اسٽوني بروک يونيورسٽي اسپتال جي هڪ ڊاڪٽر ۽ انساني شعور پروجيڪٽ جي AWARE مطالعي جي اڳواڻ ، چيو ته ”اسان وٽ اڃا تائين ثبوت اهو آهي ته انساني شعور فنا نه ٿيندو آهي [موت کان پوءِ]…. اهو مرڻ کان پوءِ ڪجهه ڪلاڪن تائين جاري رهي ٿو، جيتوڻيڪ هڪ hibernated حالت ۾ اسين ٻاهر کان ڏسي نه ٿا ڪري سگهو.

خبردار برطانيه، آمريڪا ۽ آسٽريا جي 2060 مختلف اسپتالن مان 25 ماڻهن جو مطالعو ڪيو، جن کي دل جي دوري کان گذريو هو ته جيئن انهن جي مفروضي کي جانچيو وڃي. دل جي گرفتاري جي مريضن کي مطالعي جي علائقي طور استعمال ڪيو ويو جيئن دل جي گرفتاري، يا دل جي بند ٿيڻ، سمجهيو ويندو آهي "موت سان مترادف” انهن مان 2060 ماڻهن مان، 46 سيڪڙو شعور جي ڪجهه سطح محسوس ڪيو جڏهن انهن کي ڪلينڪ طور تي مئل قرار ڏنو ويو. تفصيلي انٽرويو 330 مريضن سان ڪيا ويا جن کي واقعي جي يادگيري هئي، جن مان 9٪ هڪ منظر بيان ڪيو جيڪو موت جي ويجهو واقعن جي واقعن وانگر آهي، ۽ 2٪ مريضن جو جسم کان ٻاهر تجربو ياد ڪيو.

ويجهو موت جو تجربو (NDE) ٿي سگهي ٿو جڏهن ڪو ماڻهو زندگي جي خطري واري طبي صورتحال ۾ هجي. اهي شايد وشد وهم يا hallucinations، ۽ مضبوط جذبات سمجهي سگهن ٿا. اهي نظارا ماضي جي واقعن جي باري ۾ ٿي سگهن ٿا، يا ان وقت جي انهن ماڻهن جي چوڌاري ڇا ٿي رهيو آهي ان جو احساس. اهو بيان ڪيل آهي Olaf Blanke ۽ Sebastian Dieguezin جسم ۽ زندگي کي پوئتي ڇڏڻ: جسم کان ٻاهر ۽ موت جي ويجهو تجربو جيئن ته ”...ڪو به شعوري ادراڪ تجربو جيڪو ٿئي ٿو... هڪ اهڙو واقعو جنهن ۾ هڪ شخص تمام آسانيءَ سان مري سگهي ٿو يا ماريو وڃي ٿو […] پر ان جي باوجود زنده رهي ٿو...“

هڪ ٻاهران جسماني تجربو (OBE)، Blanke ۽ Dieguez پاران بيان ڪيو ويو آهي جڏهن هڪ شخص جو تصور پنهنجي جسماني جسم کان ٻاهر آهي. اهو عام طور تي ٻڌايو ويو آهي ته اهي پنهنجي جسم کي هڪ بلند extracorporeal پوزيشن کان ڏسندا آهن. اهو يقين آهي ته مرڻ کان پوء شعور موت جي ويجهو تجربو ۽ جسم کان ٻاهر جي تجربن جي توسيع آهي.

مرڻ کان پوءِ جي شعور جي موضوع تي ڪافي شڪ آهي. مريض جي واقعن کي ياد ڪرڻ لاءِ ڪافي ثبوت هجڻ گهرجن. جيئن ڪنهن به سٺي سائنسي تحقيق سان، وڌيڪ ثبوت توهان وٽ آهي توهان جي نظريي جي حمايت، اهو وڌيڪ ممڪن آهي. AWARE مطالعي جا نتيجا نه رڳو اهو ڏيکاريا ويا آهن ته ماڻهن لاء ممڪن آهي ته هو انهن جي جسم جي مرڻ کان پوء شعور جي سطح تي هجي. اهو پڻ ڏيکاريو ويو آهي ته دماغ زنده رهي سگهي ٿو ۽ ڪجهه حد تائين ڪم ڪري سگهي ٿو جيڪو اڳ ۾ مڃيو ويو هو.

شعور جون حالتون

NDE ۽ OBE تحقيق ۾ ثبوت جي نوعيت جي ڪري، انهن شعوري واقعن جي صحيح سبب يا سبب کي نشانو بڻائڻ مشڪل آهي. ڪلينڪل موت جي وضاحت ڪئي وئي آهي جڏهن هڪ شخص جي دل ۽ / يا ڦڦڙن ڪم ڪرڻ بند ڪري ڇڏيو آهي، هڪ عمل جيڪو هڪ ڀيرو ناقابل واپسي سمجهيو ويندو آهي. پر طبي سائنس جي ترقي جي ذريعي، اسان هاڻي ڄاڻون ٿا ته اهو معاملو ناهي. موت کي ڪنهن جاندار شيءِ جي زندگيءَ جي پڄاڻيءَ يا ان جي سيل يا بافتن ۾ جسم جي اهم عملن جي مستقل پڄاڻيءَ طور بيان ڪيو ويو آهي. هڪ شخص لاء قانوني طور تي مئل ٿيڻ لاء دماغ ۾ صفر سرگرمي هجڻ گهرجي. اهو طئي ڪرڻ ته ڇا موت کان پوءِ به ماڻهو هوش ۾ آهي يا نه، اهو توهان جي موت جي تعريف تي منحصر آهي.

اڪثر ڪلينڪل موت اڃا تائين دل جي ڌڙڪن جي گهٽتائي يا ڦڦڙن جي ڪم نه ڪرڻ تي ٻڌل آهن، جيتوڻيڪ هڪ اليڪٽرروئنسفالگرام (EEG) جو استعمال، جيڪو دماغ جي سرگرمي کي ماپ ڪري ٿو، صحت جي صنعت ۾ وڌيڪ استعمال ٿيندو پيو وڃي. اهو ڪجهه ملڪن ۾ قانوني گهرج جي طور تي ڪيو ويندو آهي، ۽ اهو پڻ ڇاڪاڻ ته اهو ڊاڪٽرن کي مريض جي حيثيت جو هڪ بهتر اشارو ڏئي ٿو. موت کان پوءِ شعور لاءِ تحقيقي نقطه نظر جي طور تي، EEG جو استعمال ان ڳالهه جي اشاري طور ڪم ڪري ٿو ته دل جي دوري جي وقت دماغ ڇا ٿي رهيو آهي، ڇاڪاڻ ته اهو ٻڌائڻ مشڪل آهي ته ان وقت دماغ کي ڇا ٿي رهيو آهي. اسان ڄاڻون ٿا ته دل جي حملي دوران دماغي سرگرمي ۾ هڪ اسپائڪ آهي. اهو ٿي سگهي ٿو جسم جي دماغ ڏانهن "پريشان سگنل" موڪلڻ جي ڪري، يا دوائن جي ڪري جيڪي مريضن جي بحالي دوران انتظام ڪيا ويا آهن.

اهو ممڪن آهي ته دماغ اڃا تائين هيٺين سطح تي ڪم ڪري رهيو آهي جنهن کي EEG ڳولي نه ٿو سگهي. EEG جي خراب فضائي ريزوليوشن جو مطلب آهي ته اهو صرف دماغ ۾ سطحي برقي دال کي ڳولڻ ۾ ماهر آهي. ٻيون، وڌيڪ اندروني، دماغي لهرون سخت يا ناممڪن ٿي سگهن ٿيون موجوده EEG ٽيڪنالاجي لاءِ معلوم ڪرڻ.

شعور جي واڌاري

ان جي پويان مختلف امڪان آهن ڇو ته ماڻهو موت جي ويجهو يا جسم کان ٻاهر تجربا آهن، ۽ جيڪڏهن هڪ شخص جو دماغ اڃا تائين ڪنهن قسم جي شعور کي برقرار رکي سگهي ٿو ان جي مرڻ کان پوء. AWARE مطالعي مان معلوم ٿيو ته دماغ جي مرڻ کان پوءِ شعور ”هائبرنيٽڊ اسٽيٽ“ ۾ رهي ٿو. دماغ اهو ڪيئن ڪري ٿو بغير ڪنهن تسلسل يا ياداشتن کي ذخيرو ڪرڻ جي ڪنهن به صلاحيت جي اڃا تائين معلوم ناهي، ۽ سائنسدان ان جي وضاحت نه ڳولي سگهيا آهن. تنهن هوندي به ڪجهه سائنسدانن جو خيال آهي ته اتي هڪ وضاحت ٿي سگهي ٿي نه سڀ ماڻهو موت جي ويجهو يا جسم کان ٻاهر تجربو.

سام پرنيا سوچي ٿو، "ماڻهن جو هڪ وڏو تناسب وشد موت جا تجربا ٿي سگهي ٿو، پر دماغ جي زخم يا ياداشت جي سرڪٽ تي آرام واري دوائن جي اثرن جي ڪري انهن کي ياد نه ڪيو." نتيجتاً اهو ئي سبب آهي ته ڪجهه ماڻهو يقين ڪن ٿا ته اهي تجربا هڪ يادگيري آهن، جيڪي دماغ پاڻ تي امپلانٽ ڪن ٿا. اهو ٿي سگهي ٿو دماغ ۾ هڪ محرک يا هڪ نقلي ميڪانيزم جيڪو دماغ تقريبا مرڻ جي دٻاء کي منهن ڏيڻ لاء استعمال ڪري ٿو.

دل جي گرفتاري جي مريضن کي ڪيترن ئي دوائون ڏنيون وينديون آهن جڏهن انهن کي اسپتال پهچايو ويندو آهي. دوائون جيڪي ڪم ڪن ٿيون امدادي يا محرڪ، جيڪي دماغ کي متاثر ڪري سگهن ٿيون. اهو گڏيل طور تي ايڊينالائن جي اعلي سطح سان گڏ آهي، دماغ کي آڪسيجن جي گهٽتائي، ۽ دل جي حملي جو عام دٻاء. اهو اثر انداز ڪري سگھي ٿو ته هڪ شخص ڇا تجربو ڪري ٿو ۽ اهي دل جي گرفتاري جي وقت بابت ڇا ياد ڪري سگهن ٿا. اهو پڻ ممڪن آهي ته اهي دوائون دماغ کي زنده رکندا آهن اهڙي حالت ۾ جنهن جو پتو لڳائڻ مشڪل هوندو.

موت جي وقت جي اعصابي ڊيٽا جي کوٽ سبب، اهو ٻڌائڻ ڏکيو آهي ته دماغ واقعي مري ويو هو. جيڪڏهن شعور جي نقصان جي تشخيص آزاد طور تي نيورولوجي امتحان جي تشخيص نه ڪئي وئي، جيڪا سمجھڻ ۾ مشڪل آهي ۽ ترجيح نه آهي، توهان صحيح طور تي نٿا چئي سگهو ته دماغ مري ويو آهي. Gaultiero Piccinini ۽ سونيا بهاريونيورسٽي آف ميسوري ۾ فزڪس ۽ فلڪيات جي ڊپارٽمينٽ ۽ سينٽر فار نيوروڊائنامڪس مان چيو ويو آهي ته ”جيڪڏهن دماغي ڪم اعصابي ڍانچي جي اندر ٿين ٿا ته دماغي افعال دماغي موت کان بچي نٿا سگهن.