Ọnụ ego ụtụ isi zuru ụwa ọnụ na mba ndị na-emepe emepe: Ụtụ isi zuru ụwa ọnụ ọ dị mma maka akụ na ụba na-apụta?

• Banyere chepụtara:
• Aha onye edemede

  Quantumrun ịhụ ụzọ
• December 6, 2022

Ọnụego ụtụ isi kacha nta zuru ụwa ọnụ na-edozi ọtụtụ ihe ịma aka na-ezere ịtụ ụtụ isi na-adịghị ala ala, mana ọ nwekwara ike weta nsonaazụ ọjọọ na mba ndị ka na-emepe emepe. Agbanyeghị, ọ bụrụ na etinyere ya nke ọma, ụtụ isi zuru ụwa ọnụ nwere ike inye aka ịhazi oke nkesa ego na mba niile.

Ọnụego ụtụ isi zuru ụwa ọnụ na ọnọdụ ụwa na-emepe emepe

N'ọnwa Ọktoba 2021, ndị isi G-20 mechachara nkwekọrịta ụtụ isi zuru ụwa ọnụ nke na-amachibido izere ụtụ isi nke ụlọ ọrụ mba dị iche iche (MNE) ma ọ bụ ụlọ ọrụ mba ụwa (MNCs). Nkwekọrịta a, nke OECD (Organization for Economic Co-operation and Development) kwadoro ma mba na ókèala 137 nabatara (nke a na-akpọkarị Usoro gụnyere ma ọ bụ IF), na-anọchite anya ọtụtụ iri afọ mgbalị iji gbanwee atumatu ụtụ isi mba ụwa. "Ọ bụrụ na nkwekọrịta" na-emepụta ikike ịtụ ụtụ ọhụrụ n'agbanyeghị ọnọdụ anụ ahụ MNC na ụtụ isi ego ụlọ ọrụ kacha nta zuru ụwa ọnụ nke pasent 15 na ụlọ ọrụ kachasị ukwuu n'ụwa. Atụmatụ a nwere ebumnuche abụọ bụ isi. Nke mbụ bụ ịmepụta ụtụ isi ọhụrụ maka nnukwu MNC (dịka, Facebook, Google), nke abụọ bụ ịmepụta ọnụego ntọala na ụzọ maka ụtụ isi ụlọ ọrụ kacha nta zuru ụwa ọnụ.

Agbanyeghị, ebe G-20 tụlere atụmatụ ụtụ a dị ka ihe ama ama, ụfọdụ mba ndị ka na-emepe emepe ekwenyeghị, ụfọdụ akụ na ụba na-apụta na-eche na mba ndị mepere emepe ga-anata ụtụ isi n'aka ndị MNC. Na mgbakwunye, mba ndị na-akpata obere ego na nke etiti (LMIC) nwere ike iwepụ ụtụ isi ọrụ dijitalụ n'ọdịnihu maka usoro dabere na usoro ka mma iji belata ego ha nwetara. Dị ka ụlọ ọrụ echiche Brookings si kwuo, usoro a dị adị ga-enye mba G-7—nke gụnyere nanị pasenti 10 nke ndị bi n'ụwa—na pasent 60 nke ihe a na-atụ anya ya na $150 ijeri USD na ụtụ isi. N'ikwu ya n'ụzọ ọzọ, a na-agwa mba LMIC ka ha bịanye aka na nkwekọrịta n'ụzọ iwu kwadoro iji nweta nsonaazụ ego a na-ejighị n'aka yana ikekwe dị ala.

Mmetụta na-emebi emebi

Ụfọdụ ndị ọkachamara kwenyere na ụtụ isi zuru ụwa ọnụ nwere ike inwe mmetụta bara uru nke ịgba ume "iweghachite" uru na mba ndị ọzọ. Omume a ga-eme ma ọ bụrụ na ụlọ ọrụ itinye ego n'ikpere mmiri, dị ka agwaetiti Cayman, Bermuda, ma ọ bụ British Virgin Islands, enwekwaghị ụtụ isi ego maka MNC ma ọ bụ efu. Na nzaghachi nye ụtụ isi zuru ụwa ọnụ nke a chọrọ, mba dị iche iche atụwo anya mgbanwe na ọnụego ụtụ isi ụlọ ọrụ ha. Mmepe a nwere ike ime ka ha ghara ịmasị ndị MNC, na-ebute ntinye ego n'ikpere mmiri ọzọ. Uru ọzọ nwere ike ị nweta ụtụ isi zuru ụwa ọnụ bụ na a ga-amanye ndị MNC ịkwụ ụtụ isi ebe ha na-erite uru na ọrụ. Mgbe ọtụtụ afọ nke inyefe ndị na-etinye ego, ụlọ ọrụ, ma ọ bụ mpaghara ụtụ isi, mba ndị ka na-emepe emepe enweela nnukwu ụlọ ọrụ ole na ole nwere ọnụ ahịa ụtụ isi dị elu. 

Otú ọ dị, iji rite uru n'ọdịnihu nke ụtụ isi ọhụrụ zuru ụwa ọnụ, mba ndị ka na-emepe emepe nwere ike ịdị mkpa nyochaa ụtụ isi ha na atumatu ntinye ego iji chọpụta ihe mkpali ga-emetụta ma gbanwee ha. A na-etinyekarị kredit ụtụ isi na iwu, iwu, nkwekọrịta, ma ọ bụ akwụkwọ iwu ndị ọzọ, nke nkebiokwu kwụsie ike nwere ike ichekwa. Ndokwa ndị a na-enyekarị mkpali ụtụ isi ihe ịma aka ịgbanwe, ọkachasị maka ọrụ amalitelarị. 

Mmetụta nke ọnụego ụtụ isi kacha nta zuru ụwa ọnụ na mba ndị na-emepe emepe

Mmetụta dị ukwuu nke ọnụego ụtụ ụlọ ọrụ kacha nta zuru ụwa ọnụ na mba ndị na-emepe emepe nwere ike ịgụnye: 

• Mba ndị dị ala na nke etiti na-eme nwayọ iji mejuputa ụtụ isi a n'usoro. Kama nke ahụ, gọọmentị nwere ike iji ike gbanwee atụmatụ ụtụ isi ha iji nweta ego kacha enweta.
• Ụfọdụ MNC nwere ike ịla azụ na akụ na ụba na-apụta, na-ebute mbelata ọrụ na ohere itinye ego na mba ndị na-emepe emepe.
• Companieslọ ọrụ mba dị iche iche na-agba mbọ megide amụma ụtụ isi zuru ụwa ọnụ, n'agbanyeghị na ụfọdụ nwere ike soro gọọmentị ha dị iche iche soro kparịta mwepu ma ọ bụ inye aka.
• Ụlọ ọrụ ụtụ isi na-enwewanye ọchịchọ iji nyere ndị MNC aka ịnyagharị usoro ụtụ isi zuru ụwa ọnụ.
• Mgbochi ụzọ n'imejuputa ụtụ isi ka ndị otu ndọrọ ndọrọ ọchịchị na ikike na-abanye n'ime njedebe n'okwu ụfọdụ akọwapụtara. Dịka ọmụmaatụ, na US, dịka nke 2021, Republican Party na-emegide ụtụ isi ụwa, ebe Democratic Party na-akwado ya.

Ajụjụ ị ga-aza ajụjụ

• Ọ bụrụ na ị na-arụ ọrụ maka ụlọ ọrụ ụtụ isi, ị chere na ụtụ isi kacha nta n'ụwa niile bụ ezigbo echiche?
• Kedu ihe ndị ọzọ nwere ike igbochi atụmatụ ụtụ isi a?