သမုဒ္ဒရာသံဓာတ်မျိုးအောင်ခြင်း- ပင်လယ်ထဲတွင် သံဓာတ်ပါဝင်မှု တိုးလာခြင်းသည် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုအတွက် ရေရှည်တည်တံ့သော ပြုပြင်မှုတစ်ခုလား။

• Author:
• စာရေးသူနာမည်

  Quantumrun Foresight
• အောက်တိုဘာလ 3, 2022

ဝိပဿနာ အကျဉ်းချုပ်

ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုတွင် သမုဒ္ဒရာ၏အခန်းကဏ္ဍကို စူးစမ်းလေ့လာခြင်းဖြင့် ပင်လယ်ရေထဲသို့ သံထည့်ခြင်းသည် ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ်ကို စုပ်ယူနိုင်သော သက်ရှိများကို အားကောင်းစေခြင်း ရှိ၊ မရှိ စမ်းသပ်နေပါသည်။ ဤချဉ်းကပ်မှုသည် ဆန်းကြယ်သော်လည်း၊ အဏ္ဏဝါဂေဟစနစ်များ၏ ရှုပ်ထွေးချိန်ခွင်လျှာနှင့် ကိုယ်တိုင်ထိန်းညှိပေးသော သေးငယ်သောဇီဝသက်ရှိများကြောင့် မျှော်လင့်ထားသလောက် ထိရောက်မှု မရှိနိုင်ပါ။ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ သက်ရောက်မှုများကို ဂရုတစိုက် ထည့်သွင်းစဉ်းစားရန်နှင့် ကာဗွန်စုဆောင်းခြင်းအတွက် ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်မှုနည်းသော နည်းလမ်းများ ဖော်ဆောင်ပေးရန် တောင်းဆိုမှုများနှင့်အတူ မူဝါဒနှင့် စက်မှုလုပ်ငန်းအပေါ် သက်ရောက်မှုများ သက်ရောက်သည်။

သမုဒ္ဒသံ မျိုးအောင် စကားစပ်

သိပ္ပံပညာရှင်များသည် ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ်ကို စုပ်ယူနိုင်သော သက်ရှိများကြီးထွားမှုကို အားပေးရန်အတွက် သံဓာတ်ပါဝင်မှုကို တိုးမြှင့်ခြင်းဖြင့် သမုဒ္ဒရာတွင် စမ်းသပ်မှုများ ပြုလုပ်နေပါသည်။ လေ့လာမှုများသည် ကနဦးတွင် အလားအလာကောင်းနေသော်လည်း အချို့သော သုတေသီများက သမုဒ္ဒရာသံဓာတ်မျိုးအောင်ခြင်းသည် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကို ပြောင်းပြန်လှန်ခြင်းအပေါ် သက်ရောက်မှု အနည်းငယ်သာ ရှိလိမ့်မည် ဟု စောဒကတက်ကြသည်။

ကမ္ဘာ့သမုဒ္ဒရာများသည် အဓိကအားဖြင့် ဖောပလန်တန်လှုပ်ရှားမှုအားဖြင့် လေထုအတွင်း ကာဗွန်ပမာဏကို ထိန်းသိမ်းရန် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း တာဝန်ရှိပါသည်။ ဤသက်ရှိများသည် အပင်များမှ လေထုအတွင်း ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ်ကို ယူပြီး အလင်းပြန်ခြင်း ၊ မစားရတဲ့သူတွေ၊ ကာဗွန်ကို ထိန်းသိမ်းပြီး သမုဒ္ဒရာကြမ်းပြင်မှာ နစ်မြုပ်နေကြတယ်။ Phytoplankton သည် သမုဒ္ဒရာကြမ်းပြင်တွင် နှစ်ပေါင်းရာနှင့်ချီ၍ သို့မဟုတ် ထောင်နှင့်ချီ၍ ရှိနေနိုင်သည်။

သို့သော် အပင်ကြီးထွားရန် သံဓာတ်၊ ဖော့စဖိတ်နှင့် နိုက်ထရိတ် လိုအပ်သည်။ သံသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ဒုတိယအများဆုံး တွင်းထွက်ဖြစ်ပြီး ၎င်းသည် တိုက်ကြီးရှိ ဖုန်မှုန့်များမှ သမုဒ္ဒရာထဲသို့ ဝင်ရောက်သည်။ အလားတူ သံသည် ပင်လယ်ကြမ်းပြင်တွင် နစ်မြုပ်နေသောကြောင့် သမုဒ္ဒရာ၏ အချို့သော အစိတ်အပိုင်းများသည် အခြားသတ္တုများထက် ဤသတ္တုဓာတ် နည်းပါးသည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ တောင်ပိုင်းသမုဒ္ဒရာသည် အခြားသော မက်ခရိုအာဟာရဓာတ်များ ကြွယ်ဝသော်လည်း၊ အခြားသော သမုဒ္ဒရာများထက် သံဓာတ်နှင့် ဖောပလန်တွန် လူဦးရေ နည်းပါးသည်။

ရေအောက်တွင် သံဓာတ်ရရှိမှုကို အားပေးခြင်းသည် ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ်ကို စုပ်ယူနိုင်သော အဏ္ဏဝါသေးငယ်သော ဇီဝရုပ်များကို ပိုမိုဖြစ်ပေါ်စေသည်ဟု သိပ္ပံပညာရှင်အချို့က ယုံကြည်ကြသည်။ အဏ္ဏဝါဇီဝဘူမိဓာတုဗေဒပညာရှင် John Martin မှ အာဟာရဓာတ်မြင့်မားသော သမုဒ္ဒရာများတွင် သံဓာတ်ပေါင်းထည့်ခြင်းအား ပုလင်းအခြေခံလေ့လာမှုများ ပြုလုပ်သောအခါ 1980 ခုနှစ်များကတည်းက သမုဒ္ဒရာအတွင်း သံဓာတ်ပြုခြင်းဆိုင်ရာ လေ့လာမှုများကို ပြုလုပ်ခဲ့ကြသည်။ Martin ၏ယူဆချက်ကြောင့်ပြုလုပ်ခဲ့သောအကြီးစားသံဓာတ်မျိုးအောင်ခြင်းစမ်းသပ်ချက် 13 ခုအနက် နှစ်ခုသာ ပင်လယ်ရေနက်ပိုင်းရေညှိများကြီးထွားမှုအတွက်ဆုံးရှုံးသွားသောကာဗွန်ကိုဖယ်ရှားပစ်နိုင်ခဲ့သည်။ ကျန်အရာများသည် အကျိုးသက်ရောက်မှု မပြနိုင် သို့မဟုတ် မရေရာသော ရလဒ်များ ရှိခဲ့သည်။

အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေတယ်။

Massachusetts Institute of Technology မှ သုတေသနပြုချက်သည် သမုဒ္ဒရာသံဓာတ်မြေသြဇာနည်းလမ်း၏ အရေးပါသောကဏ္ဍကို မီးမောင်းထိုးပြသည်- အဏ္ဏဝါဇီဝသက်ရှိများနှင့် သမုဒ္ဒရာအတွင်းရှိ ဓာတ်သတ္တုပါဝင်မှုကြားရှိ ဟန်ချက်ညီမှုကို မီးမောင်းထိုးပြသည်။ လေထုထဲမှ ကာဗွန်ကို ဆွဲထုတ်ရာတွင် အရေးပါသော ဤသေးငယ်သောဇီဝသက်ရှိများသည် အလိုအလျောက်ထိန်းညှိနိုင်သောစွမ်းရည်ကိုပြသကာ ၎င်းတို့၏လိုအပ်ချက်များကိုဖြည့်ဆည်းပေးရန်အတွက် သမုဒ္ဒရာဓာတုဗေဒကို ပြောင်းလဲစေသည်။ ဤတွေ့ရှိချက်က သမုဒ္ဒရာများတွင် သံဓာတ်တိုးလာခြင်းသည် ကာဗွန်ပိုမိုစုပ်ယူနိုင်စွမ်းကို သိသိသာသာ မြှင့်တင်ပေးနိုင်မည်မဟုတ်ကြောင်း ၎င်းတို့သည် ၎င်းတို့၏ပတ်ဝန်းကျင်ကို ထိရောက်မှုအရှိဆုံးဖြစ်အောင် လုပ်ဆောင်နေပြီဖြစ်သောကြောင့် ကာဗွန်ပိုမိုစုပ်ယူနိုင်စေပါသည်။

အစိုးရများနှင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်အဖွဲ့များသည် သံဓာတ်မြေသြဇာကဲ့သို့သော အကြီးစားပထဝီဝင်အင်ဂျင်နီယာပရောဂျက်များကို မအကောင်အထည်ဖော်မီ သမုဒ္ဒရာစနစ်များအတွင်း ရှုပ်ထွေးသောဆက်ဆံရေးများကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားရန် လိုအပ်ပါသည်။ သံကိုထည့်ခြင်းသည် ကာဗွန်စုပ်ယူမှုကို သိသိသာသာတိုးစေနိုင်သည်ဟု ကနဦးယူဆချက်က အကြံပြုထားသော်လည်း လက်တွေ့တွင်မူ ပို၍ သာလွန်ကောင်းမွန်ပါသည်။ ဤဖြစ်ရပ်မှန်သည် အဏ္ဏဝါဂေဟစနစ်များမှတစ်ဆင့် လှိုင်းလုံးကြီးများ၏ သက်ရောက်မှုများကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားရန် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု လျော့ပါးရေးအတွက် ပိုမိုပြည့်စုံသောချဉ်းကပ်မှု လိုအပ်ပါသည်။

ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကို တိုက်ဖျက်ရန် အနာဂတ်နည်းပညာများနှင့် နည်းလမ်းများကို ရှာဖွေနေသည့် ကုမ္ပဏီများအတွက် သုတေသနသည် စေ့စေ့စပ်စပ် ဂေဟဗေဒနားလည်မှု၏ အရေးပါမှုကို အလေးပေးဖော်ပြသည်။ ၎င်းသည် ရိုးရှင်းသောဖြေရှင်းချက်များကိုကျော်လွန်၍ ကြည့်ရှုရန်နှင့် ဂေဟစနစ်အခြေခံသောနည်းလမ်းများတွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံရန် အဖွဲ့အစည်းများအား စိန်ခေါ်မှုများရှိသည်။ ဤရှုထောင့်သည် ထိရောက်ရုံသာမက ရေရှည်တည်တံ့သော ရာသီဥတုဖြေရှင်းချက် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးတွင် ဆန်းသစ်တီထွင်မှုကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်သည်။

သမုဒ္ဒရာသံဓာတ်၏ သက်ရောက်မှုများ

သမုဒ္ဒရာသံမျိုးအောင်ခြင်း၏ ကျယ်ပြန့်သောသက်ရောက်မှုများ ပါဝင်နိုင်သည်- 

• သိပ္ပံပညာရှင်များသည် ငါးဖမ်းလုပ်ငန်းကို ပြန်လည်အသက်ဝင်လာစေခြင်း သို့မဟုတ် အခြားသော မျိုးသုဉ်းလုနီးပါးဖြစ်နေသော အဏ္ဏဝါသေးငယ်သောသက်ရှိများပေါ်တွင် လုပ်ဆောင်နိုင်ခြင်း ရှိ၊ မရှိ စမ်းသပ်ရန် သံဓာတ်မြေသြဇာစမ်းသပ်မှုများကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်နေပါသည်။ 
• အချို့သောကုမ္ပဏီများနှင့် သုတေသနအဖွဲ့အစည်းများသည် ကာဗွန်ဒရက်ဒစ်များစုဆောင်းရန် သမုဒ္ဒရာသံဓာတ်မြေသြဇာအစီအစဉ်များလုပ်ဆောင်ရန် ကြိုးပမ်းသည့်စမ်းသပ်မှုများတွင် ဆက်လက်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။
• သမုဒ္ဒရာသံဓာတ်မြေသြဇာစမ်းသပ်မှုများ (ဥပမာ၊ ရေညှိပွင့်များ) ၏ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ အန္တရာယ်များကို အများပြည်သူသိရှိနားလည်မှု မြှင့်တင်ပေးခြင်း။
• အကြီးစားသံဓာတ်မြေသြဇာစီမံကိန်းအားလုံးကို အပြီးတိုင်ပိတ်ပင်ရန် အဏ္ဏဝါထိန်းသိမ်းရေးသမားများထံမှ ဖိအားပေးခြင်း။
• ကုလသမဂ္ဂသည် ပင်လယ်ပြင်တွင် မည်သည့်စမ်းသပ်မှုများနှင့် ၎င်းတို့၏ကြာချိန်တို့ကို ခွင့်ပြုမည်ဟူသော တင်းကျပ်သောလမ်းညွှန်ချက်များကို ဖန်တီးထားသည်။
• အဏ္ဏဝါသုတေသနတွင် အစိုးရနှင့်ပုဂ္ဂလိကကဏ္ဍများမှ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ တိုးလာကာ သမုဒ္ဒရာများတွင် ကာဗွန်စုပ်ယူမှုနည်းသော အစားထိုးဝင်ရောက်မှုနည်းသော နည်းလမ်းများကို ရှာဖွေတွေ့ရှိလာစေသည်။
• သမုဒ္ဒရာမျိုးအောင်ခြင်းလုပ်ငန်းများသည် ကမ္ဘာ့ပတ်ဝန်းကျင် ကာကွယ်ရေးစံနှုန်းများနှင့် ကိုက်ညီမှုရှိစေရန် နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများမှ တိုးမြှင့်ထားသော စည်းမျဉ်းဘောင်များ။
• စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများသည် သမုဒ္ဒရာစမ်းသပ်မှုဆိုင်ရာ တင်းကျပ်သော စည်းမျဉ်းများကို လိုက်နာရန် ကြိုးပမ်းနေသောကြောင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် စောင့်ကြည့်ရေးနည်းပညာများအတွက် စျေးကွက်အခွင့်အလမ်းသစ်များ ဖော်ဆောင်ခြင်း။

စဉ်းစားရန်မေးခွန်းများ

• သမုဒ္ဒရာအမျိုးမျိုးတွင် သံဓာတ်ပြုလုပ်ခြင်းကြောင့် အခြားမည်သည့်အကျိုးဆက်များ ဖြစ်နိုင်သနည်း။
• သံဓာတ်က အဏ္ဏဝါသက်ရှိတွေအပေါ် ဘယ်လိုသက်ရောက်မှုရှိနိုင်လဲ။