စူပါဘွတ်များ- ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေး ကပ်ဆိုးကြီးတစ်ခုလား။

• Author:
• စာရေးသူနာမည်

  Quantumrun Foresight
• ဖေဖေါ်ဝါရီလ 14, 2022

ဝိပဿနာ အကျဉ်းချုပ်

အထူးသဖြင့် ပဋိဇီဝဆေးများကို ခံနိုင်ရည်ရှိသော အဏုဇီဝသက်ရှိများ၏ ခြိမ်းခြောက်မှုမှာ လူထုကျန်းမာရေးအတွက် စိုးရိမ်စရာဖြစ်လာသည်။ ပဋိဇီဝပိုးသတ်ဆေးယဉ်ပါးမှုသည် စူပါပိုးမွှားများ တိုးပွားလာမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေပြီး ပဋိဇီဝပိုးသတ်ဆေးယဉ်ပါးမှုသည် 10 တွင် လူပေါင်း 2050 သန်းကို သေဆုံးစေနိုင်ကြောင်း ကုလသမဂ္ဂက သတိပေးချက်ဖြင့် ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးလုံခြုံရေးအန္တရာယ်ကို ဖန်တီးပေးခဲ့သည်။

Superbug ဆက်စပ်မှု

လွန်ခဲ့သည့် ရာစုနှစ်နှစ်ခုအတွင်း ခေတ်မီဆေးပညာသည် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းတွင် ယခင်က လူသားများအတွက် ခြိမ်းခြောက်မှုဖြစ်ခဲ့သည့် နာမကျန်းမှုပေါင်းများစွာကို အမြစ်ပြတ်ချေမှုန်းရာတွင် ကူညီပေးခဲ့သည်။ အထူးသဖြင့် XNUMX ရာစုတစ်လျှောက်လုံးတွင် အစွမ်းထက်သော ဆေးဝါးများနှင့် ကုသနည်းများသည် လူများကို ကျန်းမာသန်စွမ်း၍ အသက်ပိုရှည်စွာ နေထိုင်နိုင်စေသည့် အစွမ်းထက်သော ဆေးဝါးများနှင့် ကုသမှုများကို တီထွင်ခဲ့သည်။ ကံမကောင်းစွာဖြင့်၊ ရောဂါပိုးများစွာသည် ပြောင်းလဲလာပြီး ဤဆေးများကို ခံနိုင်ရည်ရှိလာခဲ့သည်။ 

Antimicrobial resistance သည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေး ဘေးဥပဒ်ကို ဖြစ်ပေါ်စေပြီး ဘက်တီးရီးယား၊ မှို၊ ဗိုင်းရပ်စ်များနှင့် ကပ်ပါးပိုးများကဲ့သို့သော အဏုဇီဝပိုးများသည် ပဋိဇီဝဆေးများ၏ အာနိသင်ကို တန်ပြန်ရန်အတွက် မျိုးပြောင်းသွားသည့်အခါ ဖြစ်ပေါ်ပါသည်။ ထိုသို့ဖြစ်လာသောအခါတွင်၊ ပိုးသတ်ဆေးများသည် ထိရောက်မှုမရှိတော့ဘဲ အားကောင်းသောဆေးအမျိုးအစားများကို မကြာခဏအသုံးပြုရန် လိုအပ်ပါသည်။ 

ဆေးဝါးနှင့် စိုက်ပျိုးရေးတွင် ပဋိဇီဝဆေး အလွဲသုံးစားလုပ်မှု၊ စက်မှုညစ်ညမ်းမှု၊ ထိရောက်မှု မရှိသော ကူးစက်ရောဂါ ထိန်းချုပ်မှုနှင့် ရေသန့်နှင့် မိလ္လာကို လက်လှမ်းမမီခြင်း စသည့်အချက်များကြောင့် ဆေးဝါးခံနိုင်ရည်ရှိသော ဘက်တီးရီးယားများ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ ခုခံနိုင်မှုသည် မျိုးရိုးဗီဇလိုက်လျောညီထွေရှိမှုနှင့် ရောဂါပိုးများအတွင်း ဗီဇပြောင်းလဲမှုများမှတစ်ဆင့် ဖြစ်ပေါ်လာပြီး၊ အချို့မှာ သူ့အလိုလိုဖြစ်ပေါ်ကာ မျိုးရိုးဗီဇဆိုင်ရာအချက်အလက်များကို ကူးဆက်ခြင်းမှတစ်ဆင့် ဖြစ်ပေါ်လာပါသည်။
 
Superbugs များသည် အဖြစ်များသော ဝေဒနာများကို ထိရောက်စွာ ကုသရန် ကြိုးပမ်းမှုများကို မကြာခဏ အဟန့်အတား ဖြစ်စေနိုင်ပြီး မကြာသေးမီ နှစ်များအတွင်း ဆေးရုံ အခြေစိုက် ရောဂါ ဖြစ်ပွားမှု အများအပြား ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ အမေရိကန် ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးနှင့် ကာကွယ်ရေးစင်တာ (CDC) ၏ အဆိုအရ အဆိုပါမျိုးကွဲများသည် လူပေါင်း 2.8 သန်းကျော် ကူးစက်ကာ နှစ်စဉ် အမေရိကန်နိုင်ငံတွင် လူ 35,000 ကျော် သေဆုံးလျက်ရှိသည်။ ဤမျိုးကွဲများကို လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းများအတွင်း ပျံ့နှံ့မှု ပိုများလာသည်ကို တွေ့ရှိရပြီး ပြင်းထန်သော ကျန်းမာရေးအန္တရာယ်ဖြစ်စေသည်။ AMR Action Fund မှ ပဋိဇီဝဆေးယဉ်ပါးသော ရောဂါပိုးကြောင့် သေဆုံးမှုနှုန်းသည် 10 ခုနှစ်တွင် တစ်နှစ်လျှင် 2050 သန်းခန့်အထိ တိုးလာမည်ဟု AMR Action Fund မှ ခန့်မှန်းထားသောကြောင့် ပဋိဇီဝဆေးယဉ်ပါးမှုကို တိုက်ဖျက်ရန်မှာ အရေးကြီးပါသည်။

အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေတယ်။

ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းတွင် စူပါပိုးမွှားများ၏ ခြိမ်းခြောက်မှု ပေါ်ပေါက်လာသော်လည်း ပဋိဇီဝဆေးများသည် လူကိုကူးစက်မှုကို ကုသရန်အတွက်သာမက စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းတွင်ပါ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် သုံးစွဲနေကြဆဲဖြစ်သည်။ သို့ရာတွင် တိုးပွားလာသော အချက်အလက်များ၏ အစိတ်အပိုင်းသည် “ပဋိဇီဝဆေးအသုံးပြုမှုကို စီမံခန့်ခွဲခြင်းအတွက် ရည်စူးထားသော ဆေးရုံအခြေပြုပရိုဂရမ်များ” သည် “Antibiotic Stewardship Programs” ဟု အများသိကြသော ပဋိဇီဝဆေးအသုံးပြုမှုကို စီမံခန့်ခွဲရာတွင် ရောဂါပိုးများကို ကုသမှုကို အကောင်းဆုံးဖြစ်အောင် လုပ်ဆောင်နိုင်ပြီး ပဋိဇီဝဆေးအသုံးပြုမှုနှင့် ဆက်စပ်သော ဆိုးရွားသောဖြစ်ရပ်များကို လျှော့ချနိုင်သည်ကို ပြသသည်။ ဤအစီအစဥ်များသည် ရောဂါကူးစက်မှု ပျောက်ကင်းနှုန်းကို တိုးမြှင့်ခြင်း၊ ကုသမှု ပျက်ကွက်မှုများကို လျှော့ချခြင်းနှင့် ကုထုံးနှင့် ကြိုတင်ကာကွယ်ခြင်းအတွက် သင့်လျော်သော ဆေးညွှန်းကြိမ်နှုန်းကို တိုးမြှင့်ခြင်းဖြင့် လူနာများ၏ စောင့်ရှောက်မှု အရည်အသွေးနှင့် လူနာဘေးကင်းရေးကို မြှင့်တင်ရန် ဆရာဝန်များကို ကူညီပေးပါသည်။ 

ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ကလည်း ကြိုတင်ကာကွယ်ခြင်းနှင့် ကုသနည်းအသစ်များကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခြင်းအပေါ် ဗဟိုပြု၍ ခိုင်မာပြီး စည်းလုံးညီညွတ်သော မဟာဗျူဟာတစ်ရပ်ကိုလည်း ထောက်ခံအားပေးခဲ့သည်။ သို့တိုင်၊ လက်ရှိရရှိနိုင်သော superbug များ ပေါ်ပေါက်လာမှုကို တန်ပြန်ရန် တစ်ခုတည်းသော ရွေးချယ်မှုသည် ထိရောက်သော ကူးစက်ရောဂါကို ကာကွယ်ခြင်းနှင့် ထိန်းချုပ်ခြင်းမှတဆင့်ဖြစ်သည်။ ဤနည်းပရိယာယ်များသည် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များမှ ပဋိဇီဝဆေးများ အလွဲသုံးစားလုပ်ခြင်းနှင့် ပဋိဇီဝဆေးများ အလွဲသုံးစားလုပ်ခြင်းတို့ကို ရပ်တန့်စေသည့်အပြင် လူနာများသည် ညွှန်ပြထားသည့်အတိုင်း သောက်သုံးခြင်း၊ သတ်မှတ်ထားသောသင်တန်းကို ပြီးဆုံးအောင် မမျှဝေခြင်းဖြင့် သတ်မှတ်ထားသော ပဋိဇီဝဆေးများကို သင့်လျော်စွာသုံးစွဲကြောင်း သေချာစေပါသည်။ 

စိုက်ပျိုးရေး လုပ်ငန်းများတွင် ဖျားနာသော တိရစ္ဆာန်များကို ကုသရန်အတွက်သာ ပဋိဇီဝဆေးများ သုံးစွဲမှုကို ကန့်သတ်ထားပြီး တိရစ္ဆာန်များအတွက် ကြီးထွားမှုဆိုင်ရာ အကြောင်းရင်းများအဖြစ် ၎င်းတို့ကို အသုံးမပြုဘဲ ရောဂါပိုးများကို ခုခံမှုအား တိုက်ဖျက်ရာတွင် အရေးကြီးပါသည်။ 

လက်ရှိတွင်၊ လုပ်ငန်းလည်ပတ်မှုဆိုင်ရာ သုတေသနတွင် ပိုမိုကောင်းမွန်သော တီထွင်ဆန်းသစ်မှုနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ လိုအပ်သည့်အပြင် ဘက်တီးရီးယားပိုးသတ်ဆေးများ၊ ကာကွယ်ဆေးများနှင့် ရောဂါရှာဖွေရေးကိရိယာများ အထူးသဖြင့် ကာဘာပင်နမ်ခံနိုင်ရည်ရှိသော Enterobacteriaceae နှင့် Acinetobacter baumannii ကဲ့သို့သော အရေးကြီးသော gram-negative ဘက်တီးရီးယားများကို ပစ်မှတ်ထားသည့် သုတေသနနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုတွင် လိုအပ်ပါသည်။ 

Antimicrobial Resistance Action Fund၊ Antimicrobial Resistance Multi-Partner Trust Fund နှင့် Global Antibiotic Research and Development Partnership တို့သည် သုတေသနပြုမှုများ၏ ရန်ပုံငွေအတွက် ငွေကြေးကွာဟချက်ကို ဖြေရှင်းပေးနိုင်ပါသည်။ ဆွီဒင်၊ ဂျာမနီ၊ အမေရိကန်နှင့် ဗြိတိန်တို့အပါအဝင် အစိုးရအများအပြားသည် စူပါဘာပိုးများကို တိုက်ဖျက်ရာတွင် ရေရှည်ဖြေရှင်းနည်းများ ဖော်ထုတ်ရန်အတွက် ပြန်လည်ပေးချေမှုပုံစံများကို စမ်းသပ်နေကြသည်။

Superbug များ၏သက်ရောက်မှုများ

ပဋိဇီဝဆေးယဉ်ပါးမှု၏ ကျယ်ပြန့်သောသက်ရောက်မှုများ ပါဝင်နိုင်သည်-

• ဆေးရုံမှာ အချိန်ကြာကြာနေခြင်း၊ ဆေးဝါးကုသစရိတ် မြင့်မားခြင်း၊ သေဆုံးမှု တိုးလာခြင်းတို့ ဖြစ်ပါတယ်။
• ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါ အစားထိုး ခွဲစိတ်မှုများသည် ခုခံအားကျနိုင်သော ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါများကို လက်ခံသူများသည် ပဋိဇီဝပိုးသတ်ဆေးမပါဘဲ အသက်အန္တရာယ်ရှိသော ရောဂါပိုးများကို မတိုက်ထုတ်နိုင်သောကြောင့် ပို၍အန္တရာယ်များလာသည်။
• ဓာတုကုထုံးများ၊ ခွဲစိတ်ကုသခြင်းနှင့် အူအတက်ခွဲစိတ်ခြင်းကဲ့သို့သော ကုထုံးများနှင့် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများသည် ရောဂါပိုးများကို ကာကွယ်ရန်နှင့် ကုသရန်အတွက် ထိရောက်သော ပဋိဇီဝဆေးများမပါဘဲ ပို၍အန္တရာယ်များလာသည်။ (ဘက်တီးရီးယားပိုးများ သွေးကြောထဲသို့ ရောက်သွားပါက အသက်အန္တရာယ်ကို ထိခိုက်စေနိုင်သော ပိုးမွှားများကို ဖြစ်စေနိုင်သည်။)
• အဆုတ်ရောင်ရောဂါသည် ပိုမိုပျံ့နှံ့လာပြီး အထူးသဖြင့် သက်ကြီးရွယ်အိုများကြားတွင် ယခင်က ဖြစ်ခဲ့သော အစုလိုက်အပြုံလိုက် လူသတ်သမားအဖြစ် ပြန်ဖြစ်လာနိုင်သည်။
• တိရစ္ဆာန်ကျန်းမာရေးနှင့် လူမှုဖူလုံရေးကို တိုက်ရိုက်အပျက်သဘောဆောင်သည့် တိရစ္ဆာန်များတွင် ပဋိဇီဝဆေးယဉ်ပါးမှု။ (ကူးစက်တတ်သော ဘက်တီးရီးယားရောဂါများသည် အစားအသောက်ထုတ်လုပ်မှုတွင် စီးပွားရေးဆုံးရှုံးမှုဖြစ်စေနိုင်သည်။)

စဉ်းစားရန်မေးခွန်းများ

• စူပါပိုးမွှားများကို တိုက်ဖျက်ခြင်းသည် သိပ္ပံနှင့် ဆေးပညာ သို့မဟုတ် လူ့အဖွဲ့အစည်းနှင့် အပြုအမူဆိုင်ရာ ကိစ္စဖြစ်သည်ဟု သင်ထင်ပါသလား။
• အမူအကျင့်ပြောင်းလဲမှုကို ဦးဆောင်ရန် မည်သူက လိုအပ်သည်ဟု သင်ထင်သနည်း- လူနာ၊ ဆရာဝန်၊ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ဆေးဝါးလုပ်ငန်း သို့မဟုတ် မူဝါဒချမှတ်သူများ။
• ပိုးသတ်ဆေးယဉ်ပါးမှု၏ခြိမ်းခြောက်မှုကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားခြင်းဖြင့် ကျန်းမာသောလူများအတွက် “အန္တရာယ်ရှိ” သော ပိုးသတ်ဆေးများကဲ့သို့သော အလေ့အကျင့်များကို ဆက်လက်ခွင့်ပြုသင့်သည်ဟု သင်ထင်ပါသလား။