Ijerisi data ti jo: Pataki ti idabobo awọn olufọfọ

KẸDI Aworan:
Didun aworan
iStock

Ijerisi data ti jo: Pataki ti idabobo awọn olufọfọ

Ijerisi data ti jo: Pataki ti idabobo awọn olufọfọ

Àkọlé àkòrí
Bii awọn iṣẹlẹ diẹ sii ti jijo data ti wa ni ikede, ijiroro npọ si wa lori bii o ṣe le ṣe ilana tabi fidi awọn orisun ti alaye yii.
    • Nipa Author:
    • Orukọ onkọwe
      Quantumrun Iwoju
    • February 16, 2022

    Akopọ oye

    Ọpọlọpọ awọn jijo data profaili giga ti wa ati awọn ọran alafofo lodi si ibajẹ ati awọn iṣe aiṣedeede, ṣugbọn ko si awọn iṣedede agbaye lati ṣe akoso bii awọn n jo data wọnyi ṣe yẹ ki o ṣe atẹjade. Sibẹsibẹ, awọn iwadii wọnyi ti fihan pe o wulo ni ṣiṣafihan awọn nẹtiwọọki arufin ti ọlọrọ ati alagbara.

    Ṣiṣayẹwo ọrọ-ọrọ data ti o jo

    Awọn iwuri lọpọlọpọ ṣẹda awọn iwuri fun jijo data ifura. Iwuri kan jẹ iṣelu, nibiti awọn ipinlẹ orilẹ-ede ṣe gige awọn eto ijọba apapo lati ṣafihan alaye to ṣe pataki lati ṣẹda rudurudu tabi awọn iṣẹ idalọwọduro. Bibẹẹkọ, awọn ipo ti o wọpọ julọ nibiti a ti gbejade data jẹ nipasẹ awọn ilana ihinrere ati iwe iroyin iwadii. 

    Ọkan ninu awọn ọran aipẹ ti ihinrere jẹ ẹri 2021 ti onimọ-jinlẹ data Facebook tẹlẹ Frances Haugen. Lakoko ẹri rẹ ni Ile-igbimọ AMẸRIKA, Haugen jiyan pe awọn algoridimu aiṣedeede ni a lo nipasẹ ile-iṣẹ media awujọ lati gbin pipin ati ni ipa lori awọn ọmọde ni odi. Lakoko ti Haugen kii ṣe oṣiṣẹ akọkọ ti Facebook lati sọrọ lodi si nẹtiwọọki awujọ, o duro jade bi ẹlẹri to lagbara ati idaniloju. Imọ-jinlẹ rẹ ti awọn iṣẹ ile-iṣẹ ati awọn iwe aṣẹ osise jẹ ki akọọlẹ rẹ jẹ ki o gbagbọ diẹ sii.

    Bibẹẹkọ, awọn ilana iṣiparọ le jẹ idiju pupọ, ati pe ko ṣiyeju ẹni ti o ni lati ṣe ilana alaye ti o ti tẹjade. Ni afikun, awọn ile-iṣẹ oriṣiriṣi, awọn ile-iṣẹ, ati awọn ile-iṣẹ ni awọn itọsọna ihinrere wọn. Fun apẹẹrẹ, Global Investigative Journalism Network (GIJN) ni awọn iṣe rẹ ti o dara julọ fun aabo data ti o jo ati alaye inu. 

    Diẹ ninu awọn igbesẹ ti o wa ninu awọn itọsọna ti ajo naa jẹ aabo aabo ailorukọ ti awọn orisun nigba ti o beere ati ijẹrisi data lati oju-ọna iwulo gbogbo eniyan kii ṣe fun ere ti ara ẹni. Awọn iwe aṣẹ atilẹba ati awọn ipilẹ data ni iwuri lati ṣe atẹjade ni gbogbo wọn ti o ba jẹ ailewu lati ṣe bẹ. Nikẹhin, GIJN ṣeduro ni iyanju pe awọn oniroyin gba akoko lati loye ni kikun awọn ilana ilana ti o daabobo alaye asiri ati awọn orisun.

    Ipa idalọwọduro

    Ọdun 2021 jẹ akoko ti ọpọlọpọ awọn ijabọ data ti jo ti o ya agbaye lẹnu. Ni Oṣu Karun, ajọ ti kii ṣe èrè ProPublica ṣe atẹjade data Awọn iṣẹ Wiwọle ti abẹnu (IRS) ti diẹ ninu awọn ọkunrin ọlọrọ AMẸRIKA, pẹlu Jeff Bezos, Bill Gates, Elon Musk, ati Warren Buffet. Ninu awọn ijabọ rẹ, ProPublica tun koju ododo ti orisun naa. Ajo naa tẹnumọ pe ko mọ ẹni ti o fi awọn faili IRS ranṣẹ, tabi ProPublica ko beere alaye naa. Bibẹẹkọ, ijabọ naa fa iwulo isọdọtun ni awọn atunṣe owo-ori.

    Nibayi, ni Oṣu Kẹsan ọdun 2021, ẹgbẹ kan ti awọn oniroyin ajafitafita ti a pe ni DDoSecrets ṣe idasilẹ imeeli ati data iwiregbe lati ẹgbẹ paramilitary apa ọtun ti Awọn olutọju Ibura, eyiti o pẹlu ọmọ ẹgbẹ ati awọn alaye oluranlọwọ ati awọn ibaraẹnisọrọ. Ṣiṣayẹwo nipa Awọn Olutọju Ibura pọ si lẹhin ikọlu Oṣu Kini Ọjọ 6, Ọdun 2021 lori Capitol AMẸRIKA, pẹlu awọn dosinni ti awọn ọmọ ẹgbẹ gbagbọ pe wọn lọwọ. Bi rudurudu naa ti n ṣẹlẹ, awọn ọmọ ẹgbẹ ti ẹgbẹ Awọn olutọju ibura titẹnumọ jiroro aabo Aṣoju Texas Ronny Jackson nipasẹ awọn ifọrọranṣẹ, ni ibamu si awọn iwe ẹjọ ti a tẹjade.

    Lẹhinna, ni Oṣu Kẹwa ọdun 2021, International Consortium of Investigative Journalists (ICIJ)—ajọ kan naa ti o ṣipaya Luanda Leaks ati Panama Papers — kede iwadii tuntun rẹ ti a pe ni Pandora Papers. Ijabọ naa ṣipaya bi awọn agbajugbaja agbaye ṣe n lo eto eto inawo ojiji lati fi ọrọ wọn pamọ, bii lilo awọn akọọlẹ ti ita fun yiyọkuro owo-ori.

    Awọn ipa ti ijẹrisi data ti o jo

    Awọn ilolu nla ti ijẹrisi data ti o jo le pẹlu: 

    • Awọn oniroyin n pọ si ni ikẹkọ lati ni oye awọn eto imulo ati awọn ilana ifasilẹ ti kariaye ati ti agbegbe.
    • Awọn ijọba n ṣe imudojuiwọn awọn eto imulo ihinrere wọn nigbagbogbo lati rii daju pe wọn mu ala-ilẹ oni-nọmba ti n yipada nigbagbogbo, pẹlu bii o ṣe le encrypt awọn ifiranṣẹ ati data.
    • Awọn ijabọ data ti o jo diẹ sii ti o dojukọ awọn iṣẹ inawo ti awọn ọlọrọ ati awọn eniyan ti o ni ipa, ti o yori si awọn ilana ilokulo owo ti o muna.
    • Awọn ile-iṣẹ ati awọn oloselu ni ifowosowopo pẹlu awọn ile-iṣẹ imọ-ẹrọ cybersecurity lati rii daju pe data ifura wọn ni aabo tabi o le paarẹ latọna jijin bi o ṣe nilo.
    • Awọn iṣẹlẹ ti o pọ si ti hacktivism, nibiti awọn oluyọọda ti wọ inu ijọba ati awọn eto ajọṣepọ lati ṣafihan awọn iṣe arufin. Awọn hacktivists ti o ni ilọsiwaju le ni imọ-ẹrọ siwaju sii awọn ọna ṣiṣe itetisi atọwọda ti a ṣe apẹrẹ lati wọ inu awọn nẹtiwọọki ti a fojusi ati kaakiri data jile si awọn nẹtiwọọki oniroyin ni iwọn.

    Awọn ibeere lati ronu

    • Kini diẹ ninu awọn ijabọ data ti o jo ti o ti ka laipe tabi tẹle?
    • Bawo ni ohun miiran le jẹ ijẹrisi data ti o jo ati aabo fun ire gbogbo eniyan?

    Awọn itọkasi oye

    Awọn ọna asopọ olokiki ati ti ile-iṣẹ wọnyi ni itọkasi fun oye yii:

    Agbaye Investigative Journalism Network Nṣiṣẹ pẹlu Whistleblowers