သေစေနိုင်တဲ့ မှို- ကမ္ဘာပေါ်မှာ အန္တရာယ်အရှိဆုံး ပေါ်ထွက်လာတဲ့ အဏုဇီဝ ခြိမ်းခြောက်မှုလား။

• Author:
• စာရေးသူနာမည်

  Quantumrun Foresight
• မတ်လ 4, 2022

ဝိပဿနာ အကျဉ်းချုပ်

SARS-CoV-2 ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်သော ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေး အကျပ်အတည်း အပြီးတွင်၊ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များသည် ကွဲပြားသော ကပ်ရောဂါ ဖြစ်နိုင်ချေ ရှိသည်- သေစေတတ်သော မှိုပိုး ကူးစက်မှု မြင့်တက်လာခြင်း အကြောင်းကို ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ပညာရှင်များက သတိပေး နှိုးဆော်ထားသည်။ ဤရောဂါပိုးများသည် အသက်အန္တရာယ်ရှိကြောင်း သက်သေပြနိုင်ပြီး လက်ရှိကုသမှုများကို မကြာခဏခံနိုင်ရည်ရှိသည်။ ဤခြိမ်းခြောက်မှုသည် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုအလေ့အထများ၊ ဆေးရုံဒီဇိုင်းနှင့် ဆေးဝါးသုတေသနတွင် သိသိသာသာပြောင်းလဲမှုများကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။

သေစေတတ်သော မှိုများအကြောင်း စကားစပ်

COVID-19 ၏နောက်တွင်၊ ဆရာဝန်များသည် အန္တရာယ်ရှိသောမှိုရောဂါအမျိုးမျိုးတွင် မကြုံစဖူးတိုးလာသည်ကိုတွေ့မြင်ခဲ့ရသည်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် mucormycosis သို့မဟုတ် အမည်းရောင်မှိုများ ဖြစ်ပွားခြင်း (မျက်စိ၊ နှာခေါင်းနှင့် အချို့သောကိစ္စများတွင် ဦးနှောက်ကို တိုက်ခိုက်သည့် ရှားပါးသော်လည်း ပြင်းထန်သော ရောဂါပိုး) ကြောင့် လူထောင်ပေါင်းများစွာ သေဆုံးခဲ့ရသည်။ အထူးကြပ်မတ်ကုသဆောင် (ICU) တွင် တစ်ပတ်အကြာတွင် အများအားဖြင့် COVID-19 ရှိသည့် လူနာများတွင်လည်း အခြားမှိုပိုးကူးစက်မှုများ တိုးလာကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။ 

Aspergillus နှင့် Candida တို့သည် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းတွင် ထောင်ပေါင်းများစွာသော သေဆုံးမှုအတွက် တာဝန်ရှိသော မှိုမျိုးကွဲပေါင်း ငါးသန်းကျော်တွင် နှစ်မျိုးသာဖြစ်သည်။ Candida auris (C. auris) ကို မျက်နှာပြင် အမျိုးမျိုးတွင် တွေ့ရှိနိုင်ပြီး သွေးလမ်းကြောင်း ပိုးဝင်ခြင်းကို ဖြစ်စေသည်ဟု သိထားသော်လည်း အသက်ရှူလမ်းကြောင်း စနစ်၊ ဗဟိုအာရုံကြောစနစ်၊ အတွင်းအင်္ဂါများနှင့် အရေပြားတို့ကိုလည်း ကူးစက်နိုင်သည်။ 

COVID-5 လူနာများ၏ အနည်းဆုံး 19 ရာခိုင်နှုန်းသည် ပြင်းထန်သောနာမကျန်းဖြစ်လာပြီး တစ်ခါတစ်ရံတွင် အချိန်ကြာမြင့်စွာ အထူးကြပ်မတ်ကုသရန် လိုအပ်ပါသည်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်၏ ဖျက်ဆီးမှုကြောင့် အရေပြားအတွင်းပိုင်း၊ သွေးကြောနံရံများနှင့် အသက်ရှူလမ်းကြောင်း၏ အခြားအလွှာများဆီသို့ မှိုသည် COVID-19 လူနာများ၏ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းစနစ်သို့ ရောက်ရှိသွားပါသည်။ ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့် 20 မှ 30 ရာခိုင်နှုန်းသောစက်မှုလေဝင်လေထွက် COVID-19 လူနာများဒီကူးစက်မှုကူးစက်ခဲ့သည်။ မှိုများသည် သွေးကြောထဲသို့ ဝင်ရောက်သောအခါတွင် သွေးပေါင်ကျလာပြီး လူနာသည် အဖျားတက်ခြင်း၊ ဝမ်းဗိုက်နာခြင်းနှင့် ဆီးလမ်းကြောင်းပိုးဝင်ခြင်းတို့ကို ခံစားရနိုင်သည်။ ပြင်းထန်စွာ နာမကျန်းဖြစ်နေသော လူနာများသည် မကြာခဏ လေဝင်လေထွက်ကောင်းကာ သွေးကြောသွင်း လိုင်းများစွာ ရှိကြပြီး ရောဂါပိုးနှင့် ရောင်ရမ်းမှုကို နှိမ်နင်းရန် ဆေးများ ပေးကြသည်။ 

လူနာများကို ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်မှ ကယ်တင်နိုင်သည့် စွက်ဖက်မှုများသည် ခန္ဓာကိုယ်၏ မွေးရာပါ ကာကွယ်ရေး ယန္တရားများကို ထိခိုက်စေနိုင်ပြီး အကျိုးပြုဘက်တီးရီးယားများကို ဖယ်ရှားနိုင်ကာ COVID-19 စောင့်ရှောက်မှုတွင် လူနာများအား ရောဂါပိုးကူးစက်နိုင်ခြေ ပိုမိုများပြားစေသည်။ လူစည်ကားသော ICU များတွင် ကူးစက်မှု ထိန်းချုပ်မှု လျှော့ချခြင်း၊ အဓိက အရည်ပြွန်များ အသုံးပြုခြင်း၊ လက်ဆေးခြင်း လိုက်နာမှု လျော့နည်းခြင်းနှင့် သန့်ရှင်းရေးနှင့် ပိုးသတ်ခြင်းဆိုင်ရာ နည်းပညာများ အပြောင်းအလဲများသည် မှိုပိုးကူးစက်မှု မြင့်တက်လာခြင်းအတွက် အရေးပါသော အထောက်အကူများ ဖြစ်သည်။

အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေတယ်။

C.auris သည် အေး၍ မာကျောသော မျက်နှာပြင်များပေါ်တွင် ပေါက်ရောက်ပြီး မကြာခဏ သန့်စင်ပေးသော ပစ္စည်းများ ကို ခံနိုင်ရည်ရှိသည်။ ကျန်းမာသောလူများတွင် မှိုပိုးကူးစက်မှုမှာ စိုးရိမ်စရာနည်းပါးသော်လည်း ဆေးရုံပတ်ဝန်းကျင်တွင် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်နေထိုင်နိုင်သည့် မျက်နှာပြင်များနှင့် စက်ပစ္စည်းများမှမှိုများကို ဖယ်ရှားရန် ခက်ခဲနိုင်သည်။ ကျယ်ပြန့်စွာလက်ခံထားသော ခန့်မှန်းချက်တစ်ခုအရ မှိုရောဂါများသည် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းတွင် နှစ်စဉ်လူသန်း 300 ကို ထိခိုက်စေပြီး 1.6 သန်းသေဆုံးမှုဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။ မှိုပိုးကူးစက်မှုကြောင့် အမေရိကန်နိုင်ငံတွင် နှစ်စဉ် လူ ၇၅၀၀၀ ကျော် ဆေးရုံတက်နေရသည်ဟု CDC က ခန့်မှန်းသည်။ 

C. aris ပိုးဝင်ခြင်းအများစုကို echinocandins ဟုခေါ်သော မှိုသတ်ဆေးတစ်မျိုးဖြင့် ကုသသည်။ သို့သော် အချို့သော C. aris ရောဂါပိုးများသည် မှိုသတ်ဆေးများ၏ အဓိက အမျိုးအစားသုံးမျိုးလုံးကို ခံနိုင်ရည်ရှိပြီး ကုသမှုကို ပိုမိုခက်ခဲစေသည်။ သို့သော် မှိုပိုးများကို နှိမ်နင်းရန် အကောင်းဆုံး ဖြေဆေးမှာ ကြိုတင်ကာကွယ်ခြင်း ဖြစ်သည်။ မှိုရောဂါတစ်ခုခုအတွက် လောလောဆယ် ကာကွယ်ဆေးမရှိသေးပါ။ သို့သော်လည်း အဆိပ်သင့်သော ဆေးဝါးများဖြင့် လူနာများအား ကာလကြာရှည်စွာ ကုသရန် အခက်အခဲများ များပြားလာသည်နှင့်အမျှ ရောဂါဖြစ်ပွားမှု များပြားလာသည်နှင့်အမျှ အရေးကြီးသောအချက်တစ်ခု ပေါ်ပေါက်လာစေသည်။ 

ထိတွေ့မှုနည်းပါးစေရန်၊ သန့်ရှင်းရခက်သောနေရာများကို ဖယ်ရှားရန်နှင့် ရေပက်ခြင်း သို့မဟုတ် ဖြတ်ကျော်ညစ်ညမ်းခြင်းများကို တားဆီးပေးသည့် သီးသန့်ခန်းများပါရှိသော သီးသန့်ခန်းများနှင့်အတူ ဆေးရုံဒီဇိုင်းနှင့် အပြင်အဆင်ကို ပြန်လည်စဉ်းစားရန် လိုအပ်ပါသည်။ CDC သည် ပြင်းထန်သောရောဂါဖြစ်ပွားစဉ်အတွင်း ကူးစက်မှုကိုကန့်သတ်ရန် အနုတ်လက္ခဏာဆောင်သောဖိအား၊ လူတစ်ဦးတည်းနေထိုင်သည့်အခန်းနှင့် ပြင်းထန်သောဖြစ်ပွားမှုအတွင်းကူးစက်မှုကိုကန့်သတ်ရန် CDC မှအကြံပြုထားသည်။ အခန်းတစ်ခုတည်း မရနိုင်သည့်အခါ၊ တူညီသောတောင်ပံ သို့မဟုတ် ယူနစ်တွင် C. auris လူနာများကို စုစည်းရန် အကြံပြုလိုပါသည်။ ကူးစက်နိုင်သော မှိုသက်ရှိများ တိုးပွားလာခြင်းသည် ထိရောက်သော အာကာသစီမံကိန်းရေးဆွဲခြင်းသည် ရောဂါပိုးများ ကြီးထွားမှုနှင့် ကူးစက်မှုဆိုင်ရာ အခွင့်အလမ်းများကို လျော့ပါးသွားစေသောကြောင့် ဆေးရုံ၏ အပြင်အဆင်ကို ပြန်လည်ဒီဇိုင်းပြုလုပ်ရန် လိုအပ်ပါသည်။

သေစေသော မှိုများ၏ သက်ရောက်မှုများ

သေစေတတ်သော မှိုများ၏ ကျယ်ပြန့်သောသက်ရောက်မှုများ ပါဝင်နိုင်သည်-

• မှိုသတ်ဆေးအသစ်များနှင့် ကာကွယ်ဆေးများ ထုတ်လုပ်ရန် ဆေးဝါးသုတေသနတွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ တိုးလာခဲ့သည်။
• မှိုပိုးမွှားကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုကို ကာကွယ်ရန် ဆေးရုံဒီဇိုင်းနှင့် ပရိုတိုကောများတွင် အလားအလာရှိသော အပြောင်းအလဲတစ်ခု။
• အချို့သော မှိုများ၏ မာကျောမှုကြောင့် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုဌာနများတွင် ပိုမိုတင်းကြပ်သော သန့်ရှင်းရေးလုပ်ထုံးလုပ်နည်းများ။
• မှိုရောဂါကူးစက်မှုများကို ဆောလျင်စွာသိရှိနိုင်စေရန်နှင့် ကုသရန် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များအတွက် ဆက်လက်လေ့ကျင့်ရန် လိုအပ်ပါသည်။
• အထူးသဖြင့် ခုခံအားစနစ်ကျဆင်းနေသူများအတွက် မှိုပိုးကူးစက်မှုအန္တရာယ်များအကြောင်း လူထုအသိပညာပေး လှုပ်ရှားမှုများကို တိုးမြှင့်လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။
• အထီးကျန်အဆောက်အအုံများနှင့် အထူးပြုကုထုံးများ လိုအပ်လာခြင်းကြောင့် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုစရိတ်များ မြင့်တက်လာနိုင်ခြေရှိသည်။
• အန္တရာယ်ရှိသော မှိုပျံ့နှံ့မှုကို စောင့်ကြည့်ခြင်းနှင့် တုံ့ပြန်ခြင်းတွင် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုအတွက် လိုအပ်သည်။
• မှိုပိုးကူးစက်မှု ကြီးထွားလာမည့်အန္တရာယ်ကို လိုက်လျောညီထွေဖြစ်စေရန်အတွက် ဥပဒေများနှင့် စည်းမျဉ်းဘောင်များဆိုင်ရာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများ။
• ဆေးရုံမှရရှိသော ကူးစက်ရောဂါများ ဖြစ်နိုင်ခြေကို လျှော့ချရန် telemedicine နှင့် အဝေးလူနာ စောင့်ကြည့်ခြင်းတွင် အလားအလာ တိုးလာပါသည်။

စဉ်းစားရန်မေးခွန်းများ

• တင်းကြပ်သောလက်သန့်ရှင်းရေးလုပ်ထုံးလုပ်နည်းများအပြင်၊ သေစေတတ်သော မှိုပိုးများ မပြန့်ပွားစေရန်အတွက် ဆေးရုံများသည် အခြားမည်သည့်အစီအမံများကို အကောင်အထည်ဖော်နိုင်မည်ဟု သင်ထင်သနည်း။
• မှိုသတ်ဆေးခုခံမှု မြင့်တက်လာခြင်းသည် ပိုမိုကျယ်ပြန့်စွာ အာရုံစိုက်ရန် လိုအပ်သည့် ပြဿနာတစ်ခုဟု သင်ထင်ပါသလား။