სამედიცინო დეზინფორმაცია: როგორ ავიცილოთ თავიდან ინფოდემია?

• ავტორი:
• ავტორის სახელი

  Quantumrun Foresight
• ნოემბერი 10, 2022

Insight რეზიუმე

ჯანმრთელობის დეზინფორმაციის ბოლოდროინდელმა ზრდამ, განსაკუთრებით COVID-19 პანდემიის დროს, შეცვალა საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის დინამიკა და ნდობა სამედიცინო ხელისუფლების მიმართ. ამ ტენდენციამ აიძულა მთავრობები და ჯანდაცვის ორგანიზაციები შეემუშავებინათ სტრატეგია ყალბი ჯანდაცვის ინფორმაციის გავრცელების წინააღმდეგ, ყურადღება გამახვილდეს განათლებაზე და გამჭვირვალე კომუნიკაციაზე. ციფრული ინფორმაციის გავრცელების განვითარებადი ლანდშაფტი უქმნის ახალ გამოწვევებს და შესაძლებლობებს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის პოლიტიკასა და პრაქტიკაში, რაც ხაზს უსვამს ფხიზლად და ადაპტირებულ პასუხებს.

სამედიცინო დეზინფორმაციის კონტექსტი

COVID-19 კრიზისმა გამოიწვია ინფოგრაფიკის, ბლოგის პოსტების, ვიდეოების და კომენტარების გავრცელება სოციალური მედიის პლატფორმების საშუალებით. თუმცა, ამ ინფორმაციის მნიშვნელოვანი ნაწილი იყო ან ნაწილობრივ ზუსტი ან მთლიანად მცდარი. ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციამ (WHO) დაასახელა ეს ფენომენი, როგორც ინფოდემია, ახასიათებს მას, როგორც მცდარი ან არასწორი ინფორმაციის ფართოდ გავრცელებას ჯანმრთელობის კრიზისის დროს. დეზინფორმაცია გავლენას ახდენდა ინდივიდების ჯანმრთელობის გადაწყვეტილებებზე, უბიძგებდა მათ დაუმტკიცებელი მკურნალობისკენ ან მეცნიერულად მხარდაჭერილი ვაქცინების წინააღმდეგ.

2021 წელს, პანდემიის დროს სამედიცინო დეზინფორმაციის გავრცელება საგანგაშო დონემდე გაიზარდა. აშშ-ს გენერალური ქირურგის ოფისმა აღიარა ეს, როგორც საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის მთავარი გამოწვევა. ადამიანები, ხშირად გაუცნობიერებლად, გადასცემდნენ ამ ინფორმაციას თავიანთ ქსელებს, რაც ხელს უწყობდა ამ დაუზუსტებელი პრეტენზიების სწრაფ გავრცელებას. გარდა ამისა, უამრავმა YouTube არხმა დაიწყო დაუდასტურებელი და პოტენციურად მავნე "განკურნების" პროპაგანდა, რომელსაც არ გააჩნია მყარი სამედიცინო მხარდაჭერა.

ამ დეზინფორმაციის გავლენამ არა მხოლოდ შეაფერხა პანდემიის კონტროლის მცდელობები, არამედ შეარყია საზოგადოების ნდობა ჯანდაცვის დაწესებულებებისა და ექსპერტების მიმართ. საპასუხოდ, ბევრმა ორგანიზაციამ და მთავრობამ წამოიწყო ინიციატივები ამ ტენდენციასთან საბრძოლველად. მათ ყურადღება გაამახვილეს საზოგადოების განათლებაზე სანდო წყაროების იდენტიფიცირებისა და მტკიცებულებებზე დაფუძნებული მედიცინის მნიშვნელობის გაგებაზე. 

დამრღვევი გავლენა

2020 წელს, საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის დეზინფორმაციის ზრდამ გამოიწვია მნიშვნელოვანი დებატები სიტყვის თავისუფლებაზე. ზოგიერთი ამერიკელი ამტკიცებდა, რომ აუცილებელია მკაფიოდ განისაზღვროს, ვინ წყვეტს, არის თუ არა სამედიცინო ინფორმაცია შეცდომაში შემყვანი, რათა თავიდან აიცილოს ცენზურა და იდეების ჩახშობა. სხვები ამტკიცებდნენ, რომ აუცილებელია ჯარიმის დაწესება წყაროებსა და პირებზე, რომლებიც აშკარად ავრცელებენ დეზინფორმაციას სიცოცხლისა და სიკვდილის საკითხებში მეცნიერებით მხარდაჭერილი შინაარსის არ მიწოდებით.

2022 წელს, კვლევითმა კვლევამ აჩვენა, რომ Facebook-ის ალგორითმი ზოგჯერ რეკომენდაციას უწევდა კონტენტს, რომელსაც შეეძლო გავლენა მოეხდინა მომხმარებლების შეხედულებებზე ვაქცინაციის წინააღმდეგ. ამ ალგორითმულმა ქცევამ გამოიწვია შეშფოთება სოციალური მედიის როლის შესახებ საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის აღქმის ჩამოყალიბებაში. შესაბამისად, ზოგიერთი მკვლევარი ვარაუდობს, რომ ადამიანების მიმართ სანდო ოფლაინ წყაროებისკენ, როგორიცაა ჯანდაცვის პროფესიონალები ან ადგილობრივი ჯანმრთელობის ცენტრები, შეიძლება ეფექტურად შეეწინააღმდეგოს დეზინფორმაციის გავრცელებას.

2021 წელს სოციალური მეცნიერების კვლევის საბჭომ, არაკომერციულმა ორგანიზაციამ, წამოიწყო The Mercury Project. ეს პროექტი ორიენტირებულია ინფოდემიის ფართო ზემოქმედების შესწავლაზე სხვადასხვა ასპექტზე, როგორიცაა ჯანმრთელობა, ეკონომიკური სტაბილურობა და სოციალური დინამიკა პანდემიის კონტექსტში. 2024 წელს დასრულება იგეგმება, მერკურის პროექტი მიზნად ისახავს კრიტიკული ინფორმაციისა და მონაცემების მიწოდებას მთავრობებისთვის მთელს მსოფლიოში, რაც ხელს შეუწყობს ეფექტური პოლიტიკის შემუშავებას მომავალი ინფოდემიის წინააღმდეგ საბრძოლველად.

შედეგები სამედიცინო დეზ/დეზინფორმაციაზე

სამედიცინო დეზინფორმაციის უფრო ფართო შედეგები შეიძლება მოიცავდეს:

• მთავრობები აწესებენ ჯარიმებს სოციალური მედიის პლატფორმებზე და ორგანიზაციები, რომლებიც მიზანმიმართულად ავრცელებენ დეზინფორმაციას.
• უფრო დაუცველი თემები, რომლებიც სამიზნეა თაღლითური ეროვნული სახელმწიფოებისა და აქტივისტური ჯგუფების მიერ სამედიცინო დეზინფორმაციით.
• ხელოვნური ინტელექტის სისტემების გამოყენება სოციალურ მედიაში დეზ/დეზინფორმაციის გასავრცელებლად (ასევე დასაპირისპირებლად).
• ინფოდემია უფრო ხშირი ხდება, რადგან უფრო მეტი ადამიანი იყენებს სოციალურ მედიას, როგორც სიახლეებისა და ინფორმაციის ძირითად წყაროს.
• ჯანდაცვის ორგანიზაციები იყენებენ მიზნობრივ საინფორმაციო კამპანიებს, რათა ფოკუსირება მოახდინონ დეზინფორმაციის მიმართ ყველაზე დაუცველ ჯგუფებზე, როგორიცაა მოხუცები და ბავშვები.
• ჯანდაცვის პროვაიდერები ადაპტირებენ თავიანთ კომუნიკაციის სტრატეგიებს ციფრული წიგნიერების განათლებაში, რაც ამცირებს პაციენტების მგრძნობელობას სამედიცინო დეზინფორმაციის მიმართ.
• სადაზღვევო კომპანიები ცვლიან დაფარვის პოლიტიკას დეზინფორმაციაზე ორიენტირებული ჯანმრთელობის გადაწყვეტილებების შედეგების მოსაგვარებლად, რაც გავლენას მოახდენს როგორც პრემიებზე, ასევე დაფარვის პირობებზე.
• ფარმაცევტული კომპანიები ზრდის გამჭვირვალობას წამლების შემუშავებასა და კლინიკურ კვლევებში, მიზნად ისახავს საზოგადოების ნდობის ჩამოყალიბებას და დეზინფორმაციასთან ბრძოლას.

კითხვები გასათვალისწინებელია

• საიდან მიიღეთ ინფორმაცია პანდემიის დროს?
• როგორ დარწმუნდებით, რომ მიღებული სამედიცინო ინფორმაცია სიმართლეს შეესაბამება?
• სხვაგვარად როგორ შეუძლიათ მთავრობებს და ჯანდაცვის დაწესებულებებს სამედიცინო დეზინფორმაციის აღკვეთა?