DNA-vaccins: een sprong naar immuniteit

Ken je iemand die kinkhoest heeft gehad? Difterie? Hib-ziekte? Pokken? Het is oké, de meeste mensen niet. Vaccinaties hebben bijgedragen aan het voorkomen van deze en vele andere ziekten waarvan je dankbaar zou moeten zijn dat je ze nooit hebt meegemaakt. Dankzij vaccinaties, een medische innovatie die profiteert van onze natuurlijke immunologische legers, dragen moderne mensen antilichamen tegen ziekten die ze misschien nooit zullen krijgen, of waarvan ze weten dat ze ze zelfs maar hebben.   

In het immuunsysteem zijn antilichamen de krijgers van het lichaam, speciaal getraind in virale bestrijding. Ze worden geproduceerd door schildwachten, verschillende lymfocyten die B-cellen worden genoemd. Wanneer een B-cel bijvoorbeeld in contact komt met een antigeen van een virus, begint het antilichamen te produceren om het virus te markeren voor vernietiging. Deze antilichamen blijven in het lichaam aanwezig om toekomstige herinfectie te voorkomen. Vaccinaties werken door dit proces te bevorderen zonder de patiënt te dwingen de symptomen van de ziekte te ondergaan. 

Ondanks de talloze successen van vaccinaties, zijn sommige mensen nog steeds huiverig om voordeel te halen uit immunologische technologie. Een legitiem risico van conventionele vaccinaties waarbij verzwakte virussen worden gebruikt, is de mogelijkheid van virale mutatie; virussen kunnen evolueren naar een nieuwe stam die zich snel en gevaarlijk kan verspreiden. Maar tegen de tijd dat mijn kleinkinderen en achterkleinkinderen geïmmuniseerd zijn, zullen vaccins krachtiger zijn en zonder dit risico werken.   

Sinds de jaren negentig worden DNA-vaccins getest en ontwikkeld voor gebruik in dierpopulaties. In tegenstelling tot klassieke vaccinaties missen DNA-vaccins de infectieuze agentia waartegen ze beschermen, maar ze zijn even effectief in het genereren van antilichamen tegen ziekten. Hoe? Het DNA van een virus kan analoog aan klassieke virale antigenen worden bewerkt, zonder dat er een virusmachinerie in het lichaam aanwezig is.   

Bovendien kunnen DNA-vaccins in grotere mate worden gemanipuleerd en op maat gemaakt, en zijn ze stabiel in een breder temperatuurbereik, waardoor ze goedkoper en gemakkelijker kunnen worden gedistribueerd. DNA-vaccins kunnen ook worden gecombineerd met klassieke vaccinatiemethoden voor verhoogde antilichaamproductie. Deze techniek is gebruikt om het aantal vaccinaties te verminderen dat wordt toegediend aan dieren, met name commercieel vee, dat normaal gesproken een groot aantal injecties zou krijgen om de antilichaamniveaus te verhogen. Het voordeel: sterkere antilichamen die in de eerste ronde worden geproduceerd, sluiten verdere inenting uit. 

Waarom zijn DNA-vaccins over 25 jaar nog niet de meest gebruikte vaccinatietechnologie geworden? Wat weerhoudt deze goedkopere en efficiëntere methode ervan om de sprong te maken van de diergezondheidswetenschap naar de menselijke geneeskunde? Het antwoord is simpelweg moderne beperkingen in wetenschappelijk begrip. 

Het immuunsysteem is pas 200 jaar bestudeerd, maar het heeft complexiteiten die wetenschappers nog steeds een raadsel zijn. Wetenschappers op het gebied van diergezondheid worstelen zelfs vandaag de dag om te optimaliseren hoe en waar vaccinaties voor alle soorten moeten worden toegepast; vaccinatiesterkte en snelheid van effect variëren tussen dieren vanwege hun unieke immuunsysteemreacties.

Bovendien is het niet volledig duidelijk hoeveel complexe immuunroutes zouden kunnen worden geactiveerd door DNA-vaccins in het lichaam aan te bieden. Gelukkig voor ons boeken wetenschappers over de hele wereld elke dag grote vooruitgang om kennislacunes op te vullen met betrekking tot veel ziekten en het menselijke immuunsysteem. Binnenkort zullen DNA-vaccins een revolutie teweegbrengen in onze immuniteit en de komende generaties beschermen.